Mądrościowe działanie Ducha Bożego

Czy Boża mądrość, podobnie jak Duch Boży, którego uświęcające działanie pomaga człowiekowi podążać drogą Bożych przykazań, również oddziałuje na relację człowieka do Boga?

Według autora Księgi Mądrości człowiek bez Bożej „mądrości” i „ducha” Bożego nie mógłby rozpoznać woli Boga co do swojego życia, stąd też woła: „Kto rozezna Twoją wolę, jeśli nie obdarzysz go mądrością? Jeśli nie ześlesz z wysoka swego świętego ducha?” (Mdr 9,17), a w innym miejscu pyta retorycznie: „Któż bowiem z ludzi rozezna zamysł Boży albo któż pojmie wolę Pana?” (Mdr 9,13). Autor natchniony świadom, że człowiek jest istotą słabą i niedoskonałą potwierdza konieczność Bożej pomocy, nazwanej przez niego „mądrością” lub „świętym duchem”, pozwalającej odkryć zamysły Boga w ludzkich dziejach. Dzięki wewnętrznemu działaniu „ducha” Bożego człowiek znacznie głębiej i pewniej poznaje plan Boga wobec swojego życia, niż poprzez prawne normy sformułowane w ludzkim języku. Bóg za pośrednictwem swej „mądrości” i swego „ducha” pozwala człowiekowi powrócić na właściwą drogę: „I tak ścieżki mieszkańców ziemi stały się proste, a ludzie poznali, co Tobie przyjemne, bo wybawiła ich Mądrość” (Mdr 9,18). Czynna obecność Bożej „mądrości” w człowieku, tak samo jak „ducha” Bożego, polega na przemianie ludzkiego wnętrza, by dzięki temu mógł stać się przyjacielem Boga. „Mądrość” i „duch” są zatem niezbędne, by człowiek zarówno poznał, czego Bóg chce od niego, jak i mógł podążać właściwą drogą. To Boże zaangażowanie w nawrócenie człowieka Księga Mądrości wyjaśnia faktem, że Bóg kocha życie wszystkich swoich stworzeń: „Zaiste, wszystko chronisz, bo to wszystko Twoje, miłujący życie Panie, bo we wszystkim jest Twoje niezniszczalne tchnienie” (Mdr 11,26-12,1). Przytoczony fragment wyraźnie mówi, że Bóg kocha każde ze swoich stworzeń, a to oznacza, że nie odrzuca grzeszników, gdyż tchnienie Boże jest we wszystkim i jest ono niezniszczalne. Bóg mając nieustannie nadzieję na nawrócenie człowieka, powstrzymuje się od karania winnych i przymyka oczy na grzechy. Ponieważ wszechmoc Boga przepełnia bezmierna miłość, dlatego też domaga się miłosierdzia i cierpliwości wobec grzeszników. To kolejny przejaw ducha mądrości pragnącego życia dla człowieka: „Nad wszystkim masz litość, bo wszystko w Twej mocy, i oczy zamykasz na grzechy ludzi, by się nawrócili. Miłujesz bowiem wszystkie stworzenia, niczym się nie brzydzisz, co uczyniłeś, bo gdybyś miał coś w nienawiści, nie byłbyś tego uczynił. Jakżeby coś trwać mogło, gdybyś Ty tego nie chciał? Jak by się zachowało, czego byś nie wezwał?” (Mdr 11,23-25).

Wyjątkowo brzmi to przesłanie Księgi Mądrości, która tak dobitnie podkreśla, że stworzenie jest dziełem miłości Boga, który pragnie zachować je w istnieniu.

W pewnym sensie można mówić o przełomowym momencie w religijnej refleksji biblijnego Izraela, który połączył w jedną spójną całość prawdę o powszechnym miłosierdziu Boga z prawdą o stworzeniu przez Niego wszystkiego, co istnieje. Motywem takiego działania Boga jest jego miłość do całego stworzenia, a jej uosobieniem staje się Duch Święty, który podobnie jak Mądrość przybiera cechy osoby. Księga Mądrości utożsamia z „duchem” Bożym „mądrość”, która zamieszkuje dusze sprawiedliwych (Mdr 1,4-7) oraz czyni ludzi przyjaciółmi Boga (Mdr 7,14), stąd też w nauczaniu Apostoła Pawła można dostrzec pewne aluzje do treści przekazanych w tym starotestamentowym piśmie, a mianowicie, kiedy mówi on o Duchu Świętym wypełniającym serca ludzkie swą miłością, by je uczynić miłymi Bogu oraz sprawić, by owocowały obficie wszelkimi cnotami: „Miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który nam dany został” (Rz 5,5). Tak więc można powiedzieć, że dar Bożej miłości jest całkowicie zależny od Ducha Świętego, który żyjąc i działając w wierzących, nieustannie ukazuje, jak bardzo są kochani przez Boga, co najmocniej potwierdza zbawcza śmierć Syna Bożego, obejmująca wszystkich ludzi. Nauczanie zawarte w Księdze Mądrości jest ważnym elementem procesu objawiania się Ducha Bożego na kartach Starego Testamentu: „ducha mądrości”, chcącego doprowadzić wszystkich ludzi do zbawienia, który jednocześnie jest „duchem miłości”, pragnącym życia dla wszystkich w bliskości Boga.