Zwoje z Qumran

Nie muszę Czytelnikowi tłumaczyć, że z izraelskiego punktu widzenia zwoje są własnością narodu żydowskiego — i nikogo innego, stąd pieczę nad nimi sprawować powinno państwo Izrael, co zresztą wydaje się rozwiązaniem dość logicznym i historycznie uzasadnionym.

Jak na razie Muzeum Rockefellera znajduje się de facto w Izraelu [Ściślej — we wschodniej Jerozolimie, której aneksja przez Izrael nie została uznana przez większość krajów de iure, ale która de facto znajduje się pod władzą izraelską.], zaś Palestyńczycy (jeszcze) nie wysunęli żądań objęcia kontroli nad nim. Myślę jednak, że nie należy mieć specjalnych złudzeń — kwestia własności zwojów stanie się w (być może niedalekiej) przyszłości tematem niezwykle wybuchowym.

Przeglądając rozmaite przewodniki turystyczne oraz popularne opracowania na temat zwojów, wydane w Izraelu, odniosłem wrażenie, że unikają one rozróżniania kolekcji z Muzeum Księgi i Muzeum Rockefellera, zupełnie jak gdyby chodziło im o wywołanie wrażenia, że obie od zawsze były i są zarządzane przez władze izraelskie. Nie jestem w stanie powiedzieć, czy jest to tylko moje złudzenie, przypadek czy też polityka celowa. Całkiem możliwe, że naciski władz izraelskich, zmierzające do włączenia do komisji uczonych żydowskich, stanowią w istocie element długofalowej polityki mającej na celu przejęcie kontroli nad zwojami.

Gdy w niedługiej już przyszłości wybuchnie poważny kryzys dyplomatyczny wokół kwestii praw własności do zwojów, proszę wspomnieć, że ja go przewidziałem!


Przybytek Księgi

Jak już napisałem, „izraelska” część kolekcji zwojów złożona została, po jej odczytaniu i opublikowaniu w Przybytku Księgi — specjalnie w tym celu wybudowanym muzeum w Jerozolimie. Jego centralny budynek, architektonicznie przypominający gliniany garnek, w jakim esseńczycy przechowywali swoje pisma, mieści stałą ekspozycję składającą się z wybranych fragmentów znalezionych pism. Według większości przewodników turystycznych pośrodku sali znajduje się gablota, w której wystawione jest na widok publiczny najcenniejsze znalezisko — księga proroka Izajasza, jedyna z Ksiąg Starego Testamentu odnaleziona w Qumran w całości. W rzeczywistości w gablocie można ujrzeć jedynie jej kserokopię — oryginał znajduje się ukryty w bunkrze mogącym, jeżeli wierzyć jego konstruktorom, przetrwać nawet wybuch atomowy. W czasach zagrożenia schron ten staje się miejscem przechowywania również i pozostałych znalezisk — po raz ostatni zostały one złożone w nim w roku 1991, gdy podczas wojny w Kuwejcie Irak rozpoczął ostrzał rakietowy Izraela.
Słyszałem od ludzi, dla których język hebrajski jest językiem ojczystym, że są oni w stanie czytać eksponowane w gablotach teksty zupełnie jak gdyby były to współczesne gazety. Muszę przyznać, że jakoś nie zrobiło to na mnie wrażenia, dopóki nie odwiedziłem Przybytku Księgi osobiście i nie spróbowałem samodzielnie odcyfrowywać pokazanych tam znalezisk. Niestety, choć w owym czasie uczyłem się już języka hebrajskiego i nawet potrafiłem się nim w miarę swobodnie posługiwać w sytuacjach dnia codziennego, to jednak moja jego znajomość pozostawiała wiele do życzenia. W dodatku okazało się, iż większość tekstów napisana jest niezrozumiałym dla mnie pismem starohebrajskim, toteż moje próby odczytania ich spełzły na niczym. Nieoczekiwanie jednak w jednej z gablot odkryłem tekst, który — czy to napisany był łatwiejszym językiem, czy to znanym mi pismem „kwadratowym” — dość, że ku własnemu zdumieniu nagle zorientowałem się, iż jestem w stanie przeliterować poszczególne wyrazy, a potem łączyć je w zdania psalmu, które mogłem rozumieć.
Dreszcz emocji, który poczułem, musiał być podobny do tego, jaki przeżyli archeolodzy, którzy jako pierwsi od tysięcy lat odczytywali zapisane kiedyś zdania. Wtedy też zrozumiałem, jak trudnym do wyobrażenia sobie cudem jest fakt, iż język hebrajski został przywrócony do codziennego użytku po dwudziestu paru stuleciach przerwy...


Tomasz Włodek

 

SPIS TREŚCI