3. Kwalifikowani katechiści - Pryscylla i Akwila

Apostoł Paweł, podając Koryntianom zasady korzystania z chryzmatów, zalecał „kobiety w Kościołach niech milczą, bo nie wolno im przemawiać z urzędu” (1 Kor 14,34 – tłum. Paulistów). Istotne są w tym nakazie kontekst publicznego zgromadzenia oraz duże zamieszanie jakie powstało we wspólnocie korynckiej. Nie ma bowiem wątpliwości, że Apostoł z przekonaniem głosił prawdę o równej godności kobiet i mężczyzn (Ga 3,28) i uznawał ich prawo do udziału w publicznej modlitwe oraz życiu Kościoła z zachowaniem przyjętych zwyczajów (1 Kor 11,5.13). Zaleca więc podporządkowanie się Prawu (Rdz 3,16). Jednakże w przypadku małżonków Akwili i Pryscylli trzeba mówić o wyjątkowych kwalifikacjach do nauczania nie tylko dzieci i niewolników w Kościele domowym, ale również pouczania i formacji innych, np. Apollosa (Dz 18,26).

Czytaj!

Ps 119,33-56; Dz 18,1-3. 18-26; Łk 11,27-28


Rozważ!

Jezus nie powołał kobiet do grona Dwunastu, ale od początku istnienia Kościoła były one jego pełnoprawnymi członkiniami (Dz 8,12.17) i tak, jak mężczyźni, współpracownikami Apostołów w krzewieniu wiary (Rz 16,3. 12; Flp 4,2-3). Zgodnie z ówczesnym obyczajem nie nauczały publicznie (1 Kor 14,34n; 1 Tm 2,12), ale czyniły to prywatnie (Dz 18,26; Tt 2,3-5).

Wymownym tego przykładem jest żydowskie małżeństwo wysiedlone ze stolicy Cesarstwa na mocy dekretu Klaudiusza (49 r. n.e.) - Akwila i Pryscylla. Z Pawłem łączyła ich wspólna profesja, zajmowali się bowiem wyrobem namiotów. Po ucieczce z Rzymu założyli swój warsztat w Koryncie. Miasto zniszczone w roku 146 p.n.e. przez armię rzymską zostało odbudowane wiek później i otrzymało status rzymskiej kolonii. Wyjątkowe położenie geograficzne, na skrzyżowaniu szlaku lądowego między północną Grecją a Peloponezem oraz drogi morskiej między Adriatykiem a morzem Egejskim, zaowocowało bardzo szybkim rozwojem dzięki handlowej prosperity i napływowi ludności. Z tej przyczyny miasto zostało wybrane w roku 27 p.n.e. na stolicę Achai i tam rezydował prokonsul zarządzający prowincją. Nowy Korynt tętnił życiem i słynął z obyczajowych swobód jego mieszkańców

Apostoł Paweł postanowił założyć w tym mieście bazę misyjną, miał też nadzieję skorzystać z częstych kontaktów tamtejszego portu z portami Italii. Dzieje Apostolskie wspominają o nocnym widzeniu Pawła, które potwierdziło, że Bóg życzy sobie kontynuowania nauczania w Koryncie, i że będzie chronił swego sługę przed wszelkimi niebezpieczeństwami. Apostoł pozostał więc w tym mieście osiemnaście miesięcy, czyli znacznie dłużej niż we wszystkich poprzednich (Dz 18,1-11). Zaraz po przybyciu poznał wspomniane małżeństwo i prawdopodobnie zatrudnił się w ich warsztacie, a w dzień szabatu nauczał w synagodze.

Pogłębienie oficjalnych nauk mogło dokonywać się w warsztacie Akwili i Pryscylii. Tam przeszli oni gruntowną formację i zapoznali się z Ewangelią, którą głosił Paweł. Niebawem wspólnota koryncka zerwała zupełnie z synagogą i przeniosła się do domu Tycjusza Justusa, nie żydowskiego sympatyka mieszkającego niedaleko żydowskiego domu modlitwy. Nauczanie Apostoła przyniosło wielkie efekty do tego stopnia, że przełożony synagogi, niejaki Kryspus, przyjął chrzest wraz z całą rodziną.

Kiedy Paweł przekonał się, że Kościół w Koryncie jest dostatecznie umocniony, pożegnał się z braćmi i wraz z Akwilą i Pryscyllą wypłynął w kierunku Azji Mniejszej i Syrii, zahaczając o Efez (Dz 18,18-23). W tym mieście podejmują swoją misję, przygotowani już do posługi, małżonkowie katechiści. Paweł, z nieznanych bliżej powodów, nie mógł bowiem swobodnie nauczać w Efezie. Przeszkodą mogło być nauczanie Apollosa (Dz 18,24 – 19,1), sprzeciw i groźby ze strony Żydów (1 Kor 15,32; 2 Kor 1,8), uwięzienie na jakiś czas przez władze rzymskie (Flp 1,7. 13-14) albo poważne zamieszki w mieście (Dz 19,21 – 20,1).

To, czego nie mógł czynić Paweł, kontynuowali jego uczniowie. Pierwszym zadaniem, które podjęli Akwila i Pryscylla było „prostowanie drogi” Apollosa, wykształconego Żyda z Aleksandrii, który z tego wielkiego ośrodka wyniósł solidną wiedzę biblijną („biegły w Pismach”). W Efezie głosił on naukę – „drogę Pana” – łączącą odniesienia do Jezusa z wpływami uczniów Jana Chrzciciela (Dz 18,25n). „Gdy usłyszeli go Pryscylla i Akwila (po raz pierwszy zmiana kolejności imion), zaprosili do siebie i dokładnie objaśnili mu drogę Bożą” (Dz 18,26). W tym miejscu pojawia się zwrot, podobnie jak w Łk 1,4, mówiący o katechezie, „abyś się mógł przekonać o całkowitej pewności nauk, których ci udzielono”. Autor Dziejów Apostolskich mówi wcześniej o drodze katechumenalnej, która obejmowała „dokładnie tego, co dotyczyło Jezusa” (Dz 18,25).

Chrześcijańscy małżonkowie pozyskali Apollosa dla Ewangelii głoszonej przez Apostoła (Dz 18,24-28) i do dalszej posługi w Kościele (Dz 18,27-28; 1 Kor 1,12; 3,4). Trzeba podkreślić wielkie zasługi wiernych współpracowników Apostoła. Warto zwrócić uwagę na zmianę kolejności imion, które wymienia Łukasz. Taka zmiana dokonała się wcześniej w posłudze misyjnej Barnaby i Pawła. W pewnym momencie zmieniły się role. W głoszeniu Ewangelii na pierwszy plan wysuwa się Paweł, a Barnaba przejmuje funkcje pomocnicze (Dz 13,9. 43). Podobnie dzieje się w przypadku Akwili i Pryscylli. Do pewnego momentu na pierwszym miejscu jest Akwila, a na drugim jego żona Pryscylla. Od incydentu z Apollosem Pryscylla przejmuje wiodącą rolę w zgodnej posłudze katechetycznej małżonków.