Rozeznawanie w Biblii

3. Kto zajmuje się rozeznawaniem w Starym Testamencie?

Czytając uważnie tekst Starego Testamentu, można dojść do stwierdzenia, że cała historia narodu żydowskiego jest rezultatem współdziałania Boga i ludzi:
- interwencji Boga, który przejmuje inicjatywę w objawianiu Izraelowi swojej miłości poprzez plan zbawienia;
- rozeznawania narodu, który pod przewodnictwem patriar­chów i proroków stopniowo dochodzi do zawarcia przymierza z Bogiem, chociaż wśród licznych niewierności, wątpliwości i pe­rypetii historycznych.
Pierwszym, który stanął przed wyborem pierwotnym i decydu­jącym dla całej ludzkości, był Adam jako przedstawiciel rodzaju ludzkiego (por. Rdz 2).
Abraham natomiast został wezwany do przyjacielskiego dialogu z Bogiem (por. Rdz 12, 1-8); najpierw jednak jego wiara została poddana radykalnym próbom (por. Rdz 22, 1-14). Poprzez roze­znanie Abraham w pełni realizuje wolę Bożą i tak staje się ojcem i wzorem dla wszystkich wierzących.
Zadanie rozeznawania ciążyło także na Mojżeszu i na wspoma­gającej go starszyźnie (por. Wj 18, 13-26), na sędziach i urzędni­kach (por. Pwt 16, 18-20) oraz na kapłanach (por. Pwt 17, 8-13)^[3].
Mojżesz, wybraniec Boży, uczy się rozeznawać poprzez głębokie doświadczenia wiary (por. Wj 3; 6), które go przygotowały do roz­poznawania woli Boga dotyczącej ludu Bożego, żeby go uwolnić z niewoli egipskiej i wprowadzić do ziemi obiecanej. U stóp góry Synaj zostanie zawarte Przymierze, które od tamtej pory będzie decydującym kryterium rozeznania wierności lub niewierności narodu względem Boga (Pwt 11, 18-32)^[4].

4. Jak rozpoznać autentyczność rozeznania prorockiego?

Od samego początku prorocy przepowiadali zwłaszcza kary, klęski i różnego rodzaju nieszczęścia. Jeremiasz chciałby zerwać z tradycją złorzeczeń, ale dla uwiarygodnienia swojego słowa pragnie, żeby za­powiadane szczęście realizowało się w konkretnych wydarzeniach. I tak Jeremiasz zwraca się do Chananiasza tymi słowami: „Prorocy, którzy żyli przed nami, od najdawniejszych czasów przepowiadali wielu krajom i wielkim królestwom wojnę, nieszczęście i zarazę. Otóż prorok, który zapowiada pokój, okaże się prorokiem posła­nym przez Pana dopiero wtedy, gdy spełni się jego słowo" (Jr 28, 8-9). Zapowiedziane znaki i cuda autentycznego proroka świadczą bowiem o prawdziwości jego powołania: te znaki lub niezwykłe wydarzenia ukazują potęgę Bożej interwencji oraz potwierdzają, że proroctwa rzeczywiście były natchnione przez Boga.
Po zapowiedzi zburzenia Jerozolimy - przypomnijmy, że był to powód wydania wyroku śmierci na proroka - Jeremiasz utwier­dził się w przekonaniu co do tego, że otrzymał od samego Boga objawienie prawdy, którą przekazał ludowi: „Pan posłał mnie, abym o tym domu i o tym mieście prorokował to wszystko, co sły­szeliście. Teraz więc poprawcie wasze postępowanie. Słuchajcie głosu Pana, waszego Boga, a ulituje się Pan i nie ześle nieszczę­ścia, które zapowiedział" (Jr 26,12-13).

---------------------------------------------

[3] Św. Hieronim, komentując Iz 3, potwierdza, że w narodzie hebrajskim była grupa kapłanów, którzy mieli za zadanie rozeznawać prawdziwe i fałszywe pro­roctwa oraz którzy umieli odróżnić tego, kto prorokował zgodnie z Duchem Bo­żym, od tego, kto mówił pod wpływem złego ducha.
[4] Por. Dizionario teologico della vita consacrata, Ancora, Milano 1994, s. 618-619.