Miejsce chrztu Jezusa

Fragment książki ks. Mariusza Rosika "Nowe odkrycia: Fałszerstwa, czy wyzwania dla wiary?" który zamieszczamy za zgodą Autora i Wydawnictwa TUM

Zakrojona na szeroką, skalę, działalność archeo­logiczna w Izraelu i Jordanii ujawniła niewiary­godną wprost ilość danych, których różnorodność - przy tak małym obszarze - jest zadziwiająca.

A. Mazar

Ewangeliczne opowiadania o chrzcie Jezusa w Jor­danie (Mk 1,9-11; Mt 3,13-17; Łk 3,21-22; J 1,32) łączą wydarzenie historyczne z wizją apokaliptyczną. Wyda­rzeniem historycznym jest sam chrzest Jezusa w rzece Jordan^[1], przyjęty z rąk poprzednika Pańskiego, Jana Chrzciciela^[2]. W toku narracji swego dzieła Marek wy­jaśni, że Jan Chrzciciel jest oczekiwanym przez Żydów Eliaszem, którego pojawienie się miało poprzedzić na­dejście Mesjasza (Mk 9,11-13). W ten sposób wypeł­niło się proroctwo Malachiasza: „Oto Ja poślę wam proroka Eliasza przed nadejściem dnia Pańskiego, dnia wielkiego i strasznego. I skłoni serca ojców ku synom i serca synów ku ich ojcom, aby nie przyszedł i nie po­raził ziemi (izraelskiej) przekleństwem" (Ml 3,23-24). Sam Jezus wyraźnie identyfikuje postać Jana Chrzci­ciela z zapowiadanym Eliaszem. Jeśli więc spełniło się proroctwo Starego Przymierza o przyjściu Eliasza, droga dla Mesjasza jest otwarta. Gdzie jednak nastąpił chrzest Jezusa? Czy w grocie, o której mówił poprzedni rozdział? A może po drugiej stronie Jordanu, na wyso­kości Jerycha, jak chcą jordańscy archeologowie?

Znaczenie chrztu Jezusa

Wizja apokaliptyczna (zstąpienie Ducha Świętego w po­staci niby-gołębicy i głos z nieba) objawia tożsamość Jezusa jako syna Bożego. Opis chrztu uwypukla zasadnicze prze­słanie wydarzenia: potwierdzenie mesjańskiego posłania i synostwa Bożego Jezusa. Wizja Jezusa czyni Go świadomym mocy, która zostaje Mu udzielona; przejawy tej mocy będą często powracać w publicznej działalności Jezusa.

Porównanie Ducha Świętego do gołębicy przynależy do obrazowości apokaliptyki żydowskiej. Choć dziś nikt już nie podtrzymuje dawniej proponowanych twierdzeń o zaczerpnięciu obrazu gołębicy z królewskich mitologii Egiptu i Persji, który symbolizował moc bogów, łatwiej widzieć związek tego obrazu z rabinacką interpretacją Rdz 1,2 („Duch Boży unosił się ponad wodami")^[3] lub z gołębicą Noego (Rdz 8,9)^[4]. W jednym i drugim przy­padku motyw ten wskazuje na Boże działanie. Najpew­niej jednak zatrzymać się na przyznaniu, że ewangeli­ści mówią o gołębicy z tego tylko powodu, że pragnęli przedstawić całe wydarzenie w kategoriach „widzenia". W przypadku chrztu Jezusa, zstąpienie Ducha Świętego wydaje się być zapowiedzią i przygotowaniem do ziem­skiej misji głoszenia słowa Bożego. Jest jednocześnie potwierdzeniem zapowiedzi Janowej, że Jezus chrzcić będzie Duchem Świętym: będzie więc udzielał Ducha, którego sam posiada.

----------------------------

[1] Niektórzy egzegeci proponowali tezę o związku chrztu Janowego z obmyciami praktykowanymi w Qumran. Dziś jednak takiej tezy nie moż­na już utrzymać: „Najwięcej punktów wspólnych ma chrzest Jana z Qumran: klimat eschatologiczny, charakter oczyszczający chrztu i oczywiście geograficzna bliskość działalności. Jednak działalność Jana Chrzciciela nie mieściła się w doktrynalnych czy organizacyjnych ramach Qumran. Jan nawiązuje raczej do działalności proroków"; J. CZERSKI, Jezus Chrystus w świetle ewangelii synoptycznych, „Opolska Biblioteka Teologiczna" 42, Opole 2000, 59; por. J. GNILKA, Jezus z Nazaretu. Orędzie i dzieje, tłum. J. Zychowicz, Kraków 1997, 99.
[2] Według J. Gnilki, chrzest Jezusa należy uznać za jedno z najlepiej poświadczonych wydarzeń historycznych z życia Jezusa: „A giudizio della stragrande maggioranza degli studiosi il battesimo di Gesu e tra i dati piu sicuri della vita di Gesu. Esso procuró alla comunita crescenti difficolta che si intravvedono negli altri vangeli"; Marco, „Commenti e studi biblici", Assisi 1987, 52-53.
[3] Trzeba zauważyć jednak, że tylko nieliczne teksty rabinackie, komen­tujące Rdz 1,2, mówią o gołębicy; dużo częściej powraca w nich obraz orła.
[4] Zestawienie Ducha Świętego z gołębicą ptopu po raz pierwszy pojawia się u Tertuliana (De bapt. 8)