Maryja - zawsze Dziewica

Fragment książki "Bliżej Bogarodzicy", który zamieszczamy za zgodą Wydawnictwa WAM

Drugi dogmat maryjny w powszechnym nauczaniu Kościoła głosi, że Maryja bez uszczerbku dla swego cielesnego dziewictwa poczęła i poro­dziła Jezusa Chrystusa, Syna Bożego, i po Jego narodzeniu pozostała dzie­wicą po kres życia ziemskiego.
Prawda ta od początku żywo była broniona przez pasterzy Kościoła przed błędami w jego wnętrzu i przed zarzutami przeciwników spoza Kościoła.

a. Maryja - dziewicą przed urodzeniem Jezusa (ante partum)

Tradycyjny, sięgający czasów apostolskich (Mt 1,23) dowód biblijny, tylokrotnie podawany w wątpliwość przez przeciwników, a mimo to za­wsze podtrzymywany i wreszcie zdogmatyzowany przez urząd nauczyciel­ski Kościoła, powołuje się na realizację proroctwa Izajasza wypowiedzia­nego do króla Achaza o Emmanuelu:

Słuchajcie więc, domu Dawidowy:
Czyż mało wam
uprzykrzać sią ludziom,
iż uprzykrzacie się także mojemu Bogu?
Dlatego Pan sam da wam znak:
Oto PANNA pocznie i porodzi Syna
i nazwie Go imieniem EMMANUEL (Iz 7,13n).

W dowodzie tym kolejno kwestionowano wszystko, a więc czy przy­szły Emmanuel (hebr. 'Immanu'el) to Mesjasz, czy hebr. ha'alma[h] oznacza dokładnie dziewicę, czy tylko młodą kobietę, wreszcie czy znak ma charakter nadprzyrodzony do tego stopnia, iż jest cudem. Te głosy krytyczne pochodziły przede wszyst­kim od akatolików, zwłaszcza zachodnich, niechętnych - poza nielicznymi wyjątkami - katolickiemu kultowi Maryi. Dyskusji naukowej nie można jeszcze uznać za skończoną^[1], ale nie sposób tutaj wdawać się we wszyst­kie szczegóły prawowiernej egzegezy tekstu, łatwe do znalezienia w ko­mentarzach do Ewangelii Dziecięctwa.

Streszczając zarówno głosy Tradycji, jak wyniki niezawodne zdrowej krytyki naukowej, stwierdzić należy:
1) doniosłość mesjańską proroctwa, nie rozstrzygając, czy sens mesjański tutaj bezpośrednio wskazuje na Jezusa jako Mesjasza;
2) termin hebrajski ha 'alma[h], oznaczający zgodnie ze źródłosłowem mło­dą, zdolną do zamążpójścia kobietę, suponował wtedy u Izraelitów dzie­wicę przynajmniej de iure (M.-J. Lagrange), tak wielkie bowiem były sankcje karne Tory za nadużycia w tym zakresie^[2];
3) zapowiedziany przez proroka znak ma być znakiem od Boga, winien więc wykraczać poza zwykły bieg natury, i to w skali podobnej do szans, jakie królowi ofiarował przykładowo prorok Izajasz w imieniu Jahwe: głęboko w szeolu czy to wysoko w górze (Iz 7, 11), w rejonach tylko dla Boga zastrzeżonych.
Rozstrzygające w tej kwestii znaczenie ma dla poprawnej egzegezy uży­cie tekstu Izajaszowego przez Ewangelistę w jego własnej typowej reflek­sji po przytoczeniu treści zwiastowania anielskiego Józefowi:

A stało się to wszystko, aby się wypełniło słowo Pańskie powiedziane przez Proroka: Oto Dziewica pocznie i porodzi Syna, któremu nadadzą imię Emmanuel, to znaczy w przekładzie „Bóg z nami" (Mt 1,22n cyt. Iz 7,14 LXX).

Jest to bowiem najbardziej autentyczna interpretacja Pisma Świętego, potwierdzona przez Magisterium Kościoła^[3]. Zgodnie z zasadą „Bóg do­brze mówi o Bogu" (B. Pascal) Biblia najlepiej samą siebie tłumaczy. Zresztą Mateuszowy kontekst tej interpretacji (Mt 1,18-25) stanowi sam w sobie wystarczający dowód. Józef bowiem ukazuje się nam jako świadek pouczony objawieniem Bożym o niewinności Maryi. Orędzia bowiem anielskie w Pi­śmie Świętym stale są jakby kodem wywoławczym takiego objawienia.

------------------------------

[1] Jej stan z lat osiemdziesiątych referuje monografia J. Paściak, Izajasz wieszczem Chry­stusa (AL XII), Katowice 1987, s. 28-44. Późniejszą interpretację przede wszystkim, lecz nie wyłącznie, historyczną por. T. Hergesel, Rozumieć Biblię - I Stary Testament – Jahwizm, Kraków (1992), s. 334-336.
[2] Por np. Rdz 24,16; 34,2-7; Wj 22,15n; Kpł 18,24; 20,10; Pwt 22,13-28; 24,4; 2Sm13,11-13.19.21;Tob 3,14;Hi 31,1.
[3] Por. breve Piusa VI Divina (20 IX 1779) EnchBi 74.