Wykład Ks. Prof. Bogusława Nadolskiego TChr.
Obraz Boga prezentowany w liturgii posoborowej.?
Syntetycznie dzialanie Boga Ojca w liturgii ująć można w w trzech wyrażeniach kluczowych. Pierwszy z nich jest dar - donum.
A. Bóg jest d a r c z y ń c ą
Darem Boga jest najpierw świat. Bóg Ojciec stworzył świat. Mowią o tym wszystkie modlitwy eucharystyczne o charakterze historiozbawczym,mam na uwadze szczególnie czwartą Modlitwę Eucharystyczną. Bóg jest Stworzycielem . "On wszystko stworzył- cuncta fecisti (IV), omnia opera tua in sapientia i caritate fecisti. Stworzył nie tylko swiat, ale wszystko co na nim istnieje "cuncta", creatura a Te condita. On jest życiem (fons vitae). Stwierdzenia o stworzeniu creatura a te condita połączone są charakterystyczynie z określeniami Boga :jako mieszkającego w niedostępnej swiatłości (IV)- inaccessabilem lucem inhabitans. W konsekencji refleksja dogmatyczna o Bogu rozpoczynała sie od traktatu De Deo Creatore O Bogu Stwórcy. Bł. Jan Paweł II w Liście do artystów pisał:”Nikt nie potrafi zrozumieć lepiej niż artyści, genialni twórcy piekna, czym był ów pathos, z jakim Bóg u świtu stworzenia przyglądał się dziełu swoich rąk”. W cudownościach świata szczególne miejsce zajmuje człowiek, ukochany przez Boga, bo przecież stworzony na Jego podobieństwo, obraz, wzorzec jedynego (hebr.ehad) czyli według Bożej istoty, która stanowi relacyjność Bog Ojciec rodzi Syna, Syn odwzajemnia swoją miłośc względem Ojca.Wyrazem tej wzajemnej miłosci jest Osoba Ducha świętego, Ducha Miłości.
Najpierwszą sprawą w liturgii jest fakt,że. Bóg jest Ojcem naszego Pana Jezusa Chrystusa.Bóg w swej istocie jest Ojcem. Jego wszechmoc ojcowska ujawniła sie w zrodzeniu Syna, w miłości tj w Duchu Świętym. Wszystko, co Chrystus otrzymał od Ojca, otrzymał przez zrodzenie. Ale każde inne dzialanie nie jest obok ojcowstwa. Bóg stwarzając rozciąga na inne byty swoją miłość ojcowską, która zrodziła Syna, łączy je w jedno misterium. Bóg Stworzyciel jest Bogiem Ojcem. Świat powstał i istnieje w twórczym skierowaniu ku Synowi, Bóg powołuje do istnienia wzywajac. Akwinata celnie zauważył "klucz miłości otworzył ręce, by pojawiły się stworzenia. Stworzenie w Synu oznacza, że swiat jest synowski mundus filialis. Jeden jest Ojciec wszystkiego (Ef 4,6). To synostwo wynika nie z adopcji lecz z faktu stworzenia w Synu, przez Syna i dla Syna.
Stwarzając świat w Synu Bóg wyszedł ze swojej " niedostępnej światlości" (1 Tm 6,16) nie wszedł na swiat w swojej własnej osobie, lecz w swoim Synu, gdy Jego imieniem stał sie Emmanuel.
Bóg wchodząc w ten świat, nie przestaje mieszkać w niedostępnej swiatłości.Jest wielki, Święty w pierwszym tego słowa znaczeniu, rządzącym wszelkim stworzeniem (III,IV), jest Ojcem, Sancte Pater. Transcendencja Boga jest równocześnie nieogarnioną synkatabasis, jak mowił Jan Chryzostom objaśniając tzreci rozdział ks. Rodzaju (In gen 3,8: PG 53,135), uniżeniem się, zstapiemniem z wysoka.. Bóg Wielki jest równocześnie nieskończenie bliski, nieskończenie dobry (I) kochający,"amantissime Pater, clementissime Pater" (modlitwy przygotowania do Mszy i kanonu) Jego obecność staje się pełna, przyjmuje imię Bóg z nami. Przymioty Boga (wszechmoc, miłosierdzie) są szczególnie eksponowane w słowach rozpoczynających modlitwy zwane kolektami, a to wezwanie nosi nazwę anakleza. Bóg wchodzi w stworzenie spełniajc swoje ojcostwo, stwarzając relacje synowskie.
Bóg w liturgii jest Bogiem który mówił do Izraela i nadal mówi w swoim Kościele, objawia, zbawia i wyzwala. Liturgia słowa przekazuje Dar słowa, mądrość życia, dlatego liturgia słowa Bożego nie jest tylko wstępem do „własciwej” Eucharystii, stanowi jej integralną część. Słowo Boże jest żywe i trwa (por. 1P 1,23).
Zrodzony z Boga Syn- Jezus –Słowo Odwieczne-Logos dokonał pojednania ludzkości ze swoim Ojcem. Zbawienie, pojednanie to centralne wydarzenie celebrowane w liturgii. Ewangelicki teolog iturgii Jean Jacques von Allmen swoje rozważania nad liturgią zawarł w pracy zatytuowanej: Célébrer le salut (1984), Celebrować zbawienie. Pojednanie nie wychodzi od człowieka, jest dziełem Ojca przez Chrystusa "wszystko pochodzi od Boga", który nas pojednał ze soba w Jezusie Chrystusie. W konsekwencji Jezus odwołuje się do "tego który mnie posłał" (Łk 9,48; J 10,36;8,29 i inne). "Ojciec, który trwa we mnie dokonuje swojego dzieła" (J 14,10; 5,36; 17,4). Kolekta ze mszy wielkanocnej stwierdza, że Bóg pokonał śmierć przez swego Syna i otworzyl bramy życia wiecznego. On posłał Jezusa Chrystusa jako Zbawiciela i Odkupiciela (ME II, prefacja). Cały dynmizm zbawczy zawiera się już we Wcieleniu Słowa Bożego, w zrodzeniu Syna, w ojcostwie Boga, a to zrodzenie jest istotą Ojca. Misterium paschalne natomiast jest szczytem paradoksu Wcielenia Słowa Bożego.
Dzieło pojednania będąc ojcowskie i synowskie jest równocześnie pełne Ducha Świętego, ponieważ w Duchu świetym w miłości Bóg jest Ojcem, który "rodzi kochając". W Nim też Jezus jest Synem, w Nim ofiarował samego siebie i Duch Boga wskrzesił Chrystusa z martwych.