Duchowa depresja – środki uzdrawiające

O ile rzeczywiste uzdrowienie jest więc możliwe tylko wtedy, gdy zło zostanie pokonane u samych korzeni, o tyle w codziennych sytuacjach cierpiącemu na acedię zazwyczaj nie pozostaje nic innego, jak sięgnąć po środki specyficzne i zastosować je tam, gdzie zaczynają występować symptomy schorzenia. Jakoś trzeba przecież rozpocząć, a w wypadku acedii wręcz niezbędne jest zastosowanie mocnego lekarstwa o natychmiastowym działaniu. Takich specyficznych środków leczniczych jest sporo.

Ewagriusz definiował ogólnie acedię jako atonię, uśpienie duszy, i wykazywał przez to jej pokrewieństwo z tchórzostwem . Wspólnym rysem wszystkich jej objawów jest bowiem niepokój, skłonność do ucieczki. Tchórzostwo jest wadą sprzeciwiającą się męstwu (lub odwadze). W ten sposób mnich z Pontu ponownie odsyła nas do cytowanego już raz tekstu, w którym opisuje on zgodne z naturą i porządkiem stworzenia działanie trzech władz duszy. Mówiliśmy już o tym, że cnotami popędliwej części duszy są męstwo i miłość, których rolę definiuje Ewagriusz następująco:

Dziełem męstwa jest nie bać się wrogów i trwać niewzruszenie w obliczu niebezpieczeństw. Dziełem miłości jest zachowywać się wobec każdego obrazu Bożego niemal w ten sam sposób, jak wobec Wzoru, nawet gdyby demony usiłowały go skazić.

Jeśli więc acedia stanowi formę tchórzostwa, wobec tego w pierwszym rzędzie należy przeciwdziałać tej niezgodnej z naturą postawie popędliwej części duszy. Ewagriusz stwierdza lakonicznie:

Wytrwałość jest zagładą acedii.

Aby zatem dzięki cierpliwości twoja nagroda nie rozpłynęła się jak deszcz, niech cierpliwość twoja wyznaczy cię na wodza we wszelkich pełnych przeciwności trudach. Także duch zniechęcenia prowadzi przeciw tobie wojnę za pośrednictwem wszelkiej nieprawości, pilnie obserwuje i bada wszystkie twoje trudy, a jeśli któryś z nich nie jest mocno oparty o cierpliwość, na ten napada i kieruje w swoją stronę.

I jeszcze raz w lapidarnym skrócie:

Cierpliwość i śpiew psalmów uspokaja napad gniewu.

***

Gabriel Bunge, Acedia – duchowa depresja, Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC