Religia i magia w Biblii – między potępieniem a asymilacją

W związku z tym przyjmuje się systematyzację obejmującą trzy typy aktywności magicznej:

(1) odczytywanie przyszłości z różnych znaków oraz jej proklamowanie,
(2) wywieranie wpływu na aktualną sytuację poprzez środki magiczne,
(3) przewidywanie przyszłości oraz oddziaływanie na teraźniejszość poprzez kontakt ze światem zmarłych^[23].

Pragniemy sformułować wnioski na temat różnych form aktywności magicznej, tak jak je przedstawia Biblia. Mając na uwadze ich ocenę teologiczną, grupujemy wypowiedzi autorów biblijnych ze względu na rodzaj aktywności magicznej, by po analizie odpowiednich tekstów sformułować biblijną teologię magii w jej różnych postaciach. Interesujące nas teksty Pisma Świętego będą omówione w ramach następujących grup wypowiedzi:

(1) nekromancja i różne formy wróżenia (rozdział VI),
(2) astrologia (rozdział VII),
(3) sen i jego tłumaczenie (rozdział VIII),
(4) czary, znaki niezwykłe i magia obronna (rozdział IX).

W naszej analizie nie będziemy zajmować się bliżej tekstami oraz wynikającymi z nich wnioskami, które pochodzą z Dziejów Apostolskich. Te zagadnienia zostaną omówione w osobnych rozdziałach. Zanim jednak podejmiemy analizę odpowiednich tekstów, omówimy terminologię biblijną odnoszącą się do tematu magii (rozdział V).

______________________

SPIS TREŚCI :.
WSTĘP :.
ROZDZIAŁ IV :.
ROZDZIAŁ IX :.
PODSUMOWANIE :.

______________________

PRZYPISY:

[1] Druga Księga Kronik stwierdza, że istniały inne księgi, podobne do niej w charakterze, do których można się było odwołać (2 Krn 16,11; 20,34; 33,19; 35,27; 36,8). Św. Łukasz na początku swojej Ewangelii pisze, że przed nim „wielu już starało się ułożyć” podobną księgę, opierając się na źródłach, do których i on ma dostęp (Łk 1,1-2). Mogły więc istnieć inne Ewangelie, poza znanymi nam czterema.
[2] Istotny tekst zawiera „Konstytucja dogmatyczna o objawieniu Bożym” Soboru Watykańskiego II: „Kościół miał zawsze we czci Pisma Boże, podobnie jak samo Ciało Pańskie, skoro zwłaszcza w Liturgii świętej nie przestaje brać i podawać wiernym chleba żywota tak ze stołu słowa Bożego, jak i Ciała Chrystusowego. Zawsze uważał i uważa owe Pisma, zgodnie z Tradycją świętą, za najwyższe prawidło swej wiary, ponieważ natchnione przez Boga i raz na zawsze utrwalone na piśmie przekazują niezmiennie słowo samego Boga, a w wypowiedziach Proroków i Apostołów pozwala rozbrzmiewać głosowi Ducha Świętego. Trzeba więc, aby całe nauczanie kościelne, tak jak sama religia chrześcijańska, żywiło się i kierowało Pismem Świętym. Albowiem w księgach świętych Ojciec, który jest w niebie, spotyka się miłościwie ze swymi dziećmi i prowadzi z nimi rozmowę” (KO 21).
[3] Por.: P. van Imschoot, „Magie” [w:] H. Haag, „Bibellexikon”, (Hg.), Leipzig 1981, kol. 1074.
[4] Por.: A. Lefèvre, „Magie. III. La Bible et la magie” [w:] DBS, vol. V, s. 732-733.
[5] Por.: Wj 7,10-13. 19-23; 8,1-3. 12-15; 9,8-12.
[6] Por.: H. D. Betz, „Galatians. A Commentary on Paul’s Letter to the Churches in Galatia”, Philadelphia 1979, s. 131.
[7] Por.: X. Léon-Dufour, „Magia” [w:] STB, s. 443.
[8] Por.: A. Lefèvre, dz. cyt., s. 735.
[9] Zwracaliśmy już uwagę na akty prawne wydane w różnych krajach starożytnych, które były wymierzone przeciw magii, jak i uprawiającym ją ludziom. Zob.: rozdz. II, punkt 3, s. 36-44
[10] Por.: P. van Imschoot, dz. cyt., kol. 1075.
[11] Por.: N. P. Lemche, „Die Vorgeschichte Israels. Von den Anfängen bis zum Ausgangs des 13. Jahrhunderts v. Chr.”, („Biblische Enzyklopädie 1”), Stuttgart 1996, s. 185.
[12] Por.: „Magie, Wahrsagerei, Aberglauben” [w:] G. Cornfeld, G. J. Botterweck, „Die Bibel und ihre Welt. Eine Enzyklopädie zur Heiligen Schrift in zwei Bänden”, (Hg.), Herrsching 1991, s. 942.
[13] Interesujące nas sformułowania poprzedzają analizę stosunku chrześcijaństwa do islamu i judaizmu: „Podobnie też inne religie, istniejące na całym świecie, różnymi sposobami starają się wyjść naprzeciw niepokojowi ludzkiego serca, wskazując drogi, to znaczy doktryny oraz nakazy praktyczne, jak również sakralne obrzędy. Kościół katolicki nic nie odrzuca z tego, co w religiach owych prawdziwe jest i święte. Ze szczerym szacunkiem odnosi się do owych sposobów działania i życia, do owych nakazów i doktryn, które chociaż w wielu wypadkach różnią się od zasad przez niego wyznawanych i głoszonych, nierzadko jednak odbijają promień owej Prawdy, która oświeca wszystkich ludzi. Głosi zaś i obowiązany jest głosić bez przerwy Chrystusa, który jest »drogą, prawdą i życiem« (J 14,6), w którym ludzie znajdują pełnię życia religijnego i w którym Bóg wszystko z sobą pojednał” (DRN 2).
[14] Por.: „Magie, Wahrsagerei, Aberglauben”, dz. cyt., s. 942.
[15] Por.: X. Léon-Dufour, dz. cyt., s. 443.
[16] Por.: A. Lefèvre, dz. cyt., s. 736.
[17] Por.: X. Léon-Dufour, dz. cyt., s. 443.
[18] Por.: G. von Rad, „Teologia Starego Testamentu”, tł. B. Widła, Warszawa 1986, s. 39.
[19] Por.: R. Albertz, „Magie. II. Altes Testament” [w:] TRE, Bd. 21, s. 695.
[20] Por.: A. Lefèvre, dz. cyt., s. 738.
[21] Por.: C. Schedl, „Historia Starego Testamentu”, Tom I, „Starożytny Wschód i prehistoria biblijna”, Tuchów 1995, s. 192-201.
[22] Por.: R. Albertz, dz. cyt., s. 695.
[23] Proponuję podział za: „Magic” [w:] „Encyclopaedia Judaica”, vol. 11, Jerusalem 1971, s. 704.