Profetyzm izraelski

ZADANIA PROROKA

Utarło się przekonanie, że zadaniem proroka było zapowiadanie przyszłości. Temu zadaniu na małą, indywidualną skalę służyło wróżbiarstwo. Wróżbita odpowiadał na pytania ludzi dotyczące ich przyszłych losów i właściwego ustawienia się w życiu oraz w działalności. Prawdziwy profetyzm izraelski, który pod wpływem działania Bożego wyraźnie przerósł swe naturalne początki, powołany został do innych zadań. Prorok to przede wszystkim ten, kto przemawia w imieniu Boga, tłumacząc ludziom Bożą myśl i wolę. To ten, kto potrafi lepiej dostrzec działanie Boże w historii i poprzez historię, i tłumaczy ludziom Boże interwencje. Jest więc prorok odczytującym znaki czasu. To odczytanie nie tylko ukazuje działanie Boże, które przez pomyślność i klęski, w zależności od ludzkiego postępowania, chce przyciągnąć człowieka do Boga, prorocka interpretacja znaków czasu jest też głosem sumienia dla narodu, wykazuje jego błędy i grzechy, nawołuje do nawrócenia, przekazuje Boże wezwanie do godziwego życia.
Prorocy działali najczęściej w czasach trudnych, a nawet tragicznych, zwłaszcza gdy ludzie deptali prawo Boże, gdy naród łamał zawarte z Bogiem przymierze. Dlatego prorok był rzecznikiem przymierza, on to przymierze przypominał, nawoływał do wierności. Prorok tłumaczył prawo Boże i dlatego w nauczaniu proroków obserwujemy postęp w rozumieniu moralności Starego Testamentu. Prorocy dostrzegali liczne wady, stawali w obronie praw Bożych i ludzkich, potępiali nielegalne formy kultu oraz formalizm religijny zachowujący zewnętrzne praktyki religijne i odznaczający się bezdusznym ich wypełnianiem. Wołali o serce ludzkie skierowane ku Bogu. Dostrzegali także krzywdę społeczną, stawali w obronie uciśnionych, prześladowanych, ubogich. Wzywali do solidarności społecznej. Naród wybrany przez Boga winien stanowić jedność.
A kiedy głos Boga przemawiającego ustami proroka był lekceważony i odpychany, prorok groził karą Bożą. Gdy ona nadchodziła, prorok przemawiający w imieniu Boga do ludzi wołał także w imieniu ludzi do Boga o ratunek. Był orędownikiem u Boga za ludźmi.
Cała ta działalność proroków skierowana była ku teraźniejszości, ale teraźniejszość jest często wielką tajemnicą, której wyjaśnienie przynosi dopiero przyszłość. Dlatego prorocy wybiegali myślą w przyszłość, która w perspektywie objawienia odnosi się nie tylko do tego, co ma wnet nastąpić, ale sięga również do czasów eschatologicznych. Te zapowiedzi proroków spełniły się przede wszystkim na osobie Jezusa z Nazaretu. Na te zapowiedzi powoływali się uczniowie Jezusa i powołuje się Kościół jako na świadectwo prawdy, że Jezus jest Mesjaszem, inaugurującym rzeczywistość eschatologiczną, której dopełnieniem będzie Królestwo Boże w niebie.
Stąd także zapowiedzi te sadła wielu najbardziej znaną częścią prorockiego orędzia i dlatego też rodzi się przekonanie, że prorocy przede wszystkim zapowiadali przyszłość.

NATCHNIENIE I OBJAWIENIE PROROCKIE

Prorok Starego Testamentu to człowiek, który miał pełną świadomość bycia powołanym przez Boga do głoszenia Bożego słowa. Pismo Święte podaje opisy powołania proroków. Są one udramatyzowanym przedstawieniem przeżyć, które wycisnęły niezatarty ślad na świadomości proroka. Posłuszny Bożemu wezwaniu prorok oddaje swoje życie na służbę powierzonej mu misji. Będzie odtąd działał pod natchnieniem Bożym. Bóg będzie się posługiwał prorokiem, jako rozumnym narzędziem, dla osiągnięcia swoich celów. Słowo Boże, które prorok będzie głosił, docierało do niego w różny sposób. Na podstawie przekazu biblijnego możemy mówić o trzech rodzajach inspiracji prorockiej: są to słowa, które prorok słyszy, wizje, które odbiera, i sny. Dochodzą do tego różne wydarzenia z życia, w których prorok dostrzega symboliczną mowę Boga.