Dlaczego szatan kusił Jezusa?

Ewangelia o kuszeniu na pustyni czytana w I Niedzielę Wielkiego Postu należy do trudniejszych fragmentów Nowego Testamentu.

Kuszenie Jezusa przedstawiają wszystkie Ewangelie synoptyczne. Relacja Marka jest najkrótsza, z kolei wersje Łukasza i Mateusza powstały prawdopodobnie w oparciu o źródło Q. Ewangeliczne perykopy o kuszeniu Jezusa zawierają bogate przesłanie teologiczne, do zrozumienia tego wydarzenia konieczne jest też odwołanie się do Starego Testamentu. Jezus ukazany jest tam jako nowy Izrael, prawdziwy Mesjasz i Syn Boży, wreszcie zwycięzca szatana. Ewangeliczne opowiadania o kuszeniu spełniały również rolę katechetyczną, apologetyczną i budującą dla pierwszych wspólnot chrześcijańskich.

Biorąc pod uwagę relację św. Mateusza – można stwierdzić, że sceny kuszenia Jezusa pojawiają się niemal w całej Ewangelii. Zdanie rozpoczynające się od „Jeśli jesteś Synem Bożym…” wypowiada nie tylko szatan podczas kuszenia na pustyni, ale także ludzie. Przykładem jest opis Męki Pańskiej (Mt 27, 40).

Ewangelista Marek podaje wyłącznie prostą relację o kuszeniu. Trudno sobie wyobrazić, żeby Jezus opowiedział uczniom w takiej właśnie formie historię swego doświadczenie. Z pewnością powiedział apostołom coś więcej na ten temat niż tylko o czasie i miejscu.

Trzeba tu wziąć pod uwagę istnienie ścisłego związku perykopy o kuszeniu na pustyni według Mateusza (Mt 4, 1-11) ze sceną jaka rozgrywa się pod Cezareą Filipową (Mt 16,23). Jezus w karceniu skierowanym do Piotra używa słowa szatan. Reakcja Mistrza jest odpowiedzią na błędne rozumienie Jego misji i nieprawdziwe oczekiwania mesjańskie ze strony uczniów. Należy przypuszczać, że to właśnie wtedy, pod Cezareą Filipową Jezus opowiedział o doświadczeniu kuszenia na pustyni.

Pokusy, których doświadczył Chrystus, odzwierciedlają pokusy dotykające każdego człowieka: pokusę chleba, sukcesu i władzy. Perykopa o kuszeniu mogła zatem stanowić swego rodzaju paradygmat dla wspólnoty wierzących.

Kuszenie miało miejsce w ziemskim życiu Jezusa z Nazaretu. Jest on w perykopach o kuszeniu ukazany jako Mesjasz – Syn Boży, który daje odpowiedź na fałszywe oczekiwania mesjańskie. Także współczesnym chrześcijanom.

Pierwsze zwycięstwo dokonało się na pustyni. Ostateczne zwycięstwo Chrystusa dokona się w męce, śmierci i zmartwychwstaniu.

Tekst powstał w oparciu o publikację: R. Pastwa. Chrystus zwyciężający szatana (Mt4, 1-11). Studium egzegetyczno-teologiczne. Instytut Teologii Biblijnej VERBUM. Kielce 2010.