Namaszczenie chorych - Pisma i Prorocy

Czego symbolem była oliwa, czy też olejek?

Określając symbolikę oliwy, czy też olejków, należy zauważyć, że w praktykach namaszczenia zazwyczaj używano oliwy, pochodzącej z owoców drzewa oliwnego. Określano ją hebrajskim terminem šemen. Na bazie oliwy sporządzano także wonne olejki (por. Est 2,12; Pnp 1,3; 4,10): uzyskiwano je poprzez dodawanie do oliwy rozmaitych wonnych ziół, kory, drewna, płatków kwiatów, nasion, korzeni, owoców, żywicy niektórych gatunków drzew (zob. Rdz 37,25; Iz 60,6; Jr 6,20).

Oliwa w dawnym Izraelu posiadała różne zastosowanie. Przede wszystkim należy zauważyć, że - obok zboża i wina - była ona w dawnym Izraelu podstawowym pokarmem (zob. np. 1 Krl 17,12-16; 2 Krn 2,14; 11,11; 32,28; Jr 48,8; Oz 2,7.10; Ag 2,12), którym Bóg żywił swój lud (zob. np. Pwt 11,14). Mędrzec Syrach określił oliwę nawet jako „rzecz pierwszej potrzeby” dla człowieka (Syr 39,26). Była z tej racji przedmiotem handlu (zob. np. 2 Krl 4,7; Oz 12,2). Jako substancja palna oliwa była używana w lampkach, które dawały światło (zob. np. Wj 27,20-12; ). Oliwa stanowiła także integralny element ofiar składanych Bogu (zob. np. Kpł 23,13; Lb 7,13.19; Ezd 6,9; Ne 13,5; Tb 1,7; Ez 45,14). Jak zostało wyżej powiedziane, oliwa była także stosowana w celach kosmetycznych oraz leczniczych.

Bogata symbolika oliwy, czy też olejku używanego do namaszczania w Starym Testamencie wynika bezpośrednio jej walorów oraz z omówionych wyżej praktyk namaszczania. Oliwa - jako pokarm pochodzący od Boga - była postrzegana jako wyraz błogosławieństwa Bożego, a jej obfitość stanowiła znak czasów mesjańskich (zob. np. Jr 31,12; Jl 2,19) i symbol szczęścia eschatologicznego (zob. p. Oz 2,24). Ze względu na kojący i odświeżający walor oliwy postrzegano ją jako symbol radości (zob. Ps 104,15; por. Prz 27,9; Koh 9,8). Stąd też w kontekście czasów mesjańskich pojawia się motyw „olejku radości”, który określa rzeczywistość przeciwną smutkowi i żałobie (zob. Iz 61,3; Ps 45,8; por. Hbr 1,9). W Pieśni nad Pieśniami natomiast wonny olejek sporządzony na bazie oliwy jawi się jako symbol miłości (zob. Pnp 1,3).  Pachnący olejek to także symbol przyjaźni (zob. Prz 27,9) oraz szczęścia, którego podstawą są więzi braterskie (zob. Ps 133,2).

W sferze religijnej używana oliwa do namaszczenia stanowiła znak poświęcenia oraz udzielenia mocy Bożej, czyli „ducha Boga/Pana (rûaḥ IHWH; rûaḥ ʼĕlōhîm)”.