Zarys biblijnej teologii płci

Jest to fragment książki Słownik biblijny. Małżeństwo-Rodzina-Seksualność, który zamieszczamy za zgodą Wydawnictwa WAM

Stwórcza moc Jahwe

Najstarszy z zawartych w Biblii opisów stworzenia świata i człowieka (Rdz 2,4-24), chociaż w niektórych elementach może przypominać starożytny, pogański sposób patrzenia na kosmos, to jednak zasadniczo się od niego różni. Bóg wprawdzie jest tym, który zsyła deszcz na ziemię, ale nie jest to czynność związana z Boskim działaniem płciowym. Człowiek (i inne istoty żywe) zostaje stworzony z prochu ziemi, co oznacza, że Bóg posłużył się do jego stworzenia jakimś tworzywem, ale z pewnością nie nasieniem. Akt stwórczy nie jest w żaden sposób kojarzony z działaniem seksualnym. W tej koncepcji stwórcza moc Boga zawiera się w Jego tchnieniu. Według treści pierwszego (historycznie) opisu stworzenia płciowość zostaje przypisana tylko ludziom. Stanowi ich konstytutywny element. To ludzie, a nie Bóg, mają zdolność do działania seksualnego. Podsumowując obydwa opisy stworzenia świata i człowieka, należy podkreślić, że w odróżnieniu od bóstw pogańskich, Bóg Jahwe nie jest istotą seksualną. Kreując świat, nie czyni tego poprzez działanie seksualne. Bóg Jahwe stwarza, a nie płodzi. Jego stwórcza moc zawiera się w ożywczym tchnieniu i w Jego słowie. Stwarza z niczego. Seksualność należy do świata stworzeń. Działanie płciowe jest właściwe dla ludzi i zwierząt, ale ich płodność nie wiąże się z seksualnością Stwórcy. Boga ta sfera nie dotyczy, chociaż On określa jej celowość. W przypadku ludzi jest to dążenie do jedności i prokreacja, a w odniesieniu do zwierząt tylko prokreacja.

Świętość płaszczyzną spotkania z Bogiem

Wykreowany w opisach stworzenia obraz Boga przyniósł radykalną demitologizację i desakralizację seksualności. W biblijnym obrazie Boga nie mieści się funkcja seksualna. Powyższe stwierdzenia stój ą jednak w sprzeczności z wypowiedziami natchnionego tekstu, które ukazują Jahwe jako Oblubieńca Izraela. Tak więc z jednej strony mamy do czynienia z nieseksualnym Bogiem, a z drugiej z Bogiem, który przedstawia się na sposób osoby seksualnej. Jest płodny, rodzi, wychowuje; jest matką, a czasem ojcem, a także oblubieńcem. Jest to sprzeczność pozorna. Wymaga jednak szczegółowego wyjaśnienia.
Powszechność kultu płodności związanego z bogiem Baalem w środowisku narodu wybranego wpłynęła na wypracowanie przez proroka Ozeasza oryginalnej koncepcji relacji pomiędzy Jahwe i Izraelem, opartej na miłości oblubieńczej. Ozeasz żył w czasach, kiedy kult Baala był bardzo popularny i wpływał na zmianę zasad wiary w Jahwe. Na wzór kultów pogańskich Izraelici zaczęli oddawać cześć Jahwe według rytów zapożyczonych od Baali. Wiązało się to z wprowadzeniem różnych obrzędów (w tym prostytucji sakralnej), mających zapewnić płodność i obfitość urodzaju^[9]. Podający się tym aktom seksualnym wierzyli, że wychodzą w komunię z bóstwem. Młode dziewczyny poświęcały im swe dziewictwo, a kobiety wypraszały w ten sposób dla siebie płodność^[10].

---------------------------------------------------------

[9] Por. R. E. Brown, J. A. Fitzmyer, R. E. Murphy, Katolicki komentarz biblijny, Warszawa [2001], s. 800.
[10] Por. T. Brzegowy, Prorocy Izraela, t. 2, Tarnów 1997, s. 59.