Zarys biblijnej teologii płci

Ta rzeczywistość osobiście dotykała proroka Ozeasza, bowiem jego żona angażowała się w podobne praktyki. Powszechność kultu Baala sięgała tak daleko, że zaczęto postrzegać Jahwe jako boga podobnego do Baala. Potwierdzają to dane archeologiczne sięgające czasów współ­czesnych Ozeaszowi. Mówią one, że Jahwe przypisywano towarzysz­kę (żonę) w postaci bogini Aszery - żony Baala^[11]. Ozeasz bardzo ostro wystąpił przeciwko takiemu zanieczyszczeniu kultu Jahwe. Rażące dla niego było to, że traktowano Baala jako tego który zapładnia (zgodnie z mitycznymi wierzeniami) Palestynę - ziemię Jahwe. Jego sprzeciw nie sprowadzał się tylko do piętnowania Baali. Ozeasz wykorzystał te sche­maty myślenia, nadając im właściwą treść. Można powiedzieć - dokonał transpozycji kultu Baala na kult Jahwe. W j ego rozumowaniu tylko Jahwe jest Bogiem, a Jego jedyną towarzyszką jest Izrael, a nie jakaś bogini. To nie Baal zapewnia płodność i urodzaj, lecz Jahwe (por. Oz 1,10)^[12]. Takie śmiałe posunięcie, polegające na przejęciu atutów wroga, okazało się bardzo skuteczne^[13].
W ten sposób na bazie pogańskiego kultu Baala powstała oryginalna koncepcja „małżeństwa" Jahwe ze swoim ludem. Bóg wchodzi w przy­mierze z Izraelem - poślubia go (por. 2, 21-22). Jednak płaszczyzną spotkania nie jest seksualność, ale: wierność, sprawiedliwość, prawo, miłość i miłosierdzie. Na tej też płaszczyźnie Izrael, wybranka Jahwe, dopuszcza się zdrady. Synowie Izraela: przeklinają, kłamią, mordują i kradną, cudzołożą, popełniają gwałty, a zbrodnia idzie za zbrodnią (4, 2). Spośród Izraela znika wierność, miłość i znajomość Boga (por. 4,1). Drugą płaszczyzną zdrady jest to, że ludzie odwracają się od Jahwe i oddają cześć bożkom. Znamienny jest tu tekst Oz 4,10-15: Jeść będą, lecz się nie nasycą, będą uprawiać nierząd, lecz nie wzrosną w liczbę, bo opuścili Pana, by uprawiać nierząd. Wino i moszcz odbierają rozum. Lud mój zasięga rady u swojego drewna, a j ego laska daje mu wyrocznię; bo go duch nierządu omamił - opuścili Boga swojego, aby cudzołożyć. Na szczytach gór składają ofiary, spalają kadzidła na wzgórzach, pod dębem, topolą i terebintem, bo dobrze się czują w ich cieniu. Dlatego wasze córki uprawiają nierząd, synowe wasze również cudzołożą. Czyż nie będę karał córek waszych za nierząd ani waszych synowych za cudzo­łóstwo? Lecz oni sami obcują też z nierządnicami, nawet ofiary składają z nierządnicami sakralnymi, i tak lud nierozumny dąży ku swej zgubie. Jeśli ty, Izraelu, uprawiasz nierząd, niechaj przynajmniej Juda zostanie bez winy! Nie chodźcie do Gilgal, nie wstępujcie do Bet-Awen ani nie przysięgajcie słowami: Na życie Pana!
Powyższy fragment ukazuje obraz Izraela zalanego przez pogańskie seksualne praktyki sakralne. Izraelici uprawiają kananejski kult i wróż­biarstwo, stosując do tych celów przedmioty z drewna (w. 12-13). Najo­strzej j ednak zostały napiętnowane przez proroka wykroczenia seksualne. Cała jego wypowiedź jest zdominowana przez słownictwo określające nieprawidłowości w tej dziedzinie. Ozeasz nagromadził w tym tekście bardzo wiele słów opisujących sferę nadużyć seksualnych. W ww. 10, 12 i 13 mówiąc o nierządzie, używa w różnych formach gramatycznych określenia זנה. Termin ten oznacza nierząd lub prostytucję. Dodatkowo w ww. 13 i 14 stosuje termin נָאף oznaczający cudzołóstwo^[14].
Naturalną konsekwencją postępowania Izraela było odwrócenie się Jahwe od swego ludu. Jest to moment, w którym ludzie mogą się prze­konać, że to, co w ich mniemaniu (orgiastyczne kulty płodności) miało zapewniać pomyślność - bogactwo urodzaju, płodność ludzi i zwierząt -przyniesie głód i śmierć (por. 8,1-10).

---------------------------------------------------------

[11] Por. Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego, red. W. R. Farmer, War­szawa 2000, s. 993.
[12] Por. R. E. Brown, J. A. Fitzmyer, R. E. Murphy, Katolicki komentarz..., dz. cyt., s. 801.
[13] Por. tamże.
[14] Por. T. Brzegowy, Prorocy Izraela, dz. cyt., s. 59.