Judasz (2)

Do tego dowodu historycznego dochodzi fakt, że to, co w tłumaczeniu włoskim Mateusza, jest „skarbcem" (Świątyni), w oryginale greckim nie jest oznaczone terminem greckim, lecz słowem korbanás, z aramejskiego Qorban, co oznacza „ofiarę złożoną świątyni", oraz, przez rozszerzenie, miejsce, w którym te ofiary były gromadzone. Krótko mówiąc, podobnie jak w wypadku Hakeldamach, napotykamy tutaj drugi semityzm, który od­syła do żydowskich początków Ewangelii i, przeto, do poszlaki prawdopo­dobieństwa tego, o czym opowiada.
Tymczasem w tych wersetach pierwszej Ewangelii znajduje się pewna nieścisłość (lub, lepiej, coś, „co zostaje uściślone") i która, w zaskakujący sposób, w tylu studiach egzegetycznych nad Ewangelią, wydaje się, że przeszła jak gdyby nigdy nie zauważona: „...Arcykapłani wzięli srebr­niki...". W rzeczywistości, kapłani nie mogli wziąć tych pieniędzy, właśnie dlatego, że były „zapłatą za krew", a więc nieczyste, do tego stopnia, że nie były godne, aby je włożyć do korbanás. Dotknięcie tych sztuk srebra ozna­czałoby dla tych religijnych hierarchów ściągnięcie na siebie ciężkiej „legal­nej nieczystości", aby się od niej uwolnić potrzeba byłoby czasu i trudu. Otóż: był piątek poprzedzający wielkie święto Paschy, nikt z nich nie mógł pozwolić sobie na to, aby zostać z niego wyłączonym przez tego rodzaju nieroztropność. Z drugiej strony, jak pozwolić na to, aby ta suma, nie naj­wyższa, ale jednak przecież niezła (postaramy się później ustalić jej siłę na­bywczą), pozostała na ziemi, w miejscu publicznym, nie tylko narażona na kradzież, lecz również jako przyczyna zgorszenia dla wszystkich, jeżeli nie „zbrukania" tego miejsca świętego? Z innej strony, nawet po znalezieniu sposobu pozbierania ich, pieniądze te nie tylko nie mogły być włożone z powrotem do skarbca jako teraz „nieczyste", mogły jedynie posłużyć dla jakiegoś użytku tak samo „nieczystego".

Może dzięki temu, tym przebiegłym ludziom i doświadczonym znaw­com des escamotages^[4], które pozwalały przechodzić im bez szkody przez oczka prawa, przyszedł na myśl (zwróćmy uwagę w tekście na to znamien­ne: „Po odbyciu narady") właśnie garncarz i cmentarz? Rzeczywiście, kto pracował w glinie - widzieliśmy to - wykonywał zawód nie budzący zaufa­nia, do tego stopnia, że niektórzy doktorzy uważali, iż znajduje się on w sta­nie „trwałej nieczystości" (jak na przykład pasterze i w ogóle ci, którzy byli podejrzewani o to, że nie dokonują rytualnych obmyć). Tego rodzaju czło­wiek mógł pozwolić sobie na zebranie tych nieczystych pieniędzy i przy­właszczenie ich sobie, w zamian za odstąpienie kawałka ziemi dla rzeczy tak samo nieczystej, jaką było miejsce pochówku.
A ponieważ te pieniądze nie należały już do Świątyni - przeciwnie, nie mogły już tam powrócić - i ponieważ żaden z kapłanów, którzy zarządzali funduszami (ani żaden inny bogobojny Żyd) nie mógł ich przywłaszczyć sobie, należały one, nieodwołalnie, do Judasza: czy tego chciał, czy nie. Przeto z pewnością w imieniu Judasza Iskarioty (nawet jeżeli w tym czasie już popełnił samobójstwo albo został uznany za zaginionego) musiał być - na piśmie lub ustnie - zawarty kontrakt z garncarzem. Nie tylko pieniądze były „jego", lecz również w jego imię została dokonana wymiana.
Jeżeli sprawy tak się mają (a nie wydaje się to być konstrukcją fantasty­czną, nowym „wymysłem", zważywszy, że wszystko odpowiada temu, co wiemy o tym okresie i o logice tamtych ludzi), ma rację Mateusz: „Kupili za nie Pole Garncarza" (ewentualnie, „pozbieranie tych pieniędzy" będzie należało rozumieć jako „kazano pozbierać"). Lecz mają rację również Dzie­je Apostolskie: „Judasz, za pieniądze niegodziwie zdobyte, nabył ziemię". A raczej, jak zauważamy według oryginału, nie kupił, ale posiadał: słowo greckie podsuwa myśl o „bierności" - coś możliwego przeto także dla umarłego, dla nieobecnego - czego nie ma w „kupić", które mieści w sobie obraz „działania", osobistą inicjatywę.

-----------------------------------

[4] Francuskie: l'escamotage - sztuczka, unikanie, wykręcanie się, wymigiwanie się (przyp. tłum.).