Jakim językiem mówił Jezus?

Ceniony biblista ks. prof. Mirosław S. Wróbel z KUL dokonał pierwszego w Polsce przekładu aramejskiej wersji Księgi Rodzaju na język polski. Jest to zainicjowanie nowatorskiego na gruncie polskim szerszego projektu pt. „Biblia aramejska”. Pierwszy tom ukaże się w lutym 2014 roku i będzie nosić tytuł: „Targum Neofiti 1: Księga Rodzaju”.

Pierwsza część tego projektu obejmuje aż 15 tomów. Poszczególne tomy zawierać będą tekst aramejski wraz z całym aparatem krytycznym oraz przekład na język polski. Tekst polski będzie zawierał dodatkowo przypisy. Równolegle do naukowej wersji każdej publikacji planowany jest odrębny tom popularnonaukowy, tak aby szersze grono odbiorców mogło skorzystać z tej lektury.

Zamierzeniem autorów i wydawcy jest przedstawienie polskiemu czytelnikowi Biblii aramejskiej (Biblii na użytek ludu), której barwne treści i tradycje były dobrze znane w czasach Jezusa i apostołów. Mistrz z Nazaretu oraz Jego uczniowie słyszeli te tradycje w synagogach, uczyli się ich w szkołach i rozmawiali o nich w domach rodzinnych. Używając na co dzień języka aramejskiego, doskonale rozumieli specyfikę Biblii aramejskiej.

Dlaczego ta publikacja i seria wydawnicza jest ważna dla Kościoła i naszej ojczyzny? – W diasporze aleksandryjskiej w II w. przed Chrystusem dokonano przekładu Biblii hebrajskiej na język grecki (tzw. Septuaginta). Natomiast w środowisku palestyńskim, a więc w ojczyźnie Jezusa z Nazaretu, posługiwano się przekładem aramejskim (Targumami) – tzw. Biblią aramejską. Wiemy, że język aramejski był językiem potocznym, którym posługiwali się na co dzień Jezus i apostołowie. W tym języku Jezus głosił swoją naukę – mówi ks. prof. Mirosław Wróbel.

  ks. Rafał Pastwa/GN Pracę ks. prof. Mirosława Wróbla wyda lubelskie wydawnictwo Gaudium
Nie ulega też wątpliwości, że tak uczył się w szkole i tak rozmawiał z Maryją i Józefem w domu w Nazarecie. Choć w synagodze czytany był przez lektora hebrajski tekst Biblii, to jednak istniała także funkcja tłumacza, który dokonywał przekładu z hebrajskiego na aramejski, podając przy tym objaśnienie i interpretację tego tekstu, aby Boże objawienie było lepiej zrozumiałe dla uczestników liturgii.

– Tłumaczenie na język polski tekstu aramejskiego pochodzącego z I wieku pozwala znacznie lepiej zrozumieć styl przepowiadania samego Jezusa, który w swoim środowisku życiowym słyszał aramejską tradycję Pięcioksięgu. W świetle Biblii aramejskiej lepiej widoczny jest też koloryt Ewangelii, bo ich autorzy wychowani byli na świętych tradycjach przekazywanych po aramejsku. Na podstawie odkryć w Qumran można stwierdzić, że spisana wersja Targumów (aramejskich przekładów Biblii hebrajskiej) powstawała równolegle do przekładu greckiego (Septuaginty) – dodaje ks. prof. Mirosław Wróbel.