III Niedziela Wielkiego Postu - Rok B

Komentarz do Psalmu z: Komentarz Historyczno-Kulturowy do Biblii Hebrajskiej, John H. Walton, Victor H. Matthews, Mark W. Chavalas, Oficyna Wydawnicza "Vocatio", Warszawa 2005 :.

19,1-4. Charakter objawienia Bożego. W egipskim utworze nazywanym Papirusem Insingera (kompo­zycji pochodzącej z okresu międzytestamentalnego) czytamy, że ukryte dzieła boga objawiane są na ziemi dzień po dniu. Na kolejnych dwudziestu stro­fach autor opisuje rozmaite aspekty funkcjonowa­nia przyrody, które zostały stworzone przez boga i przypuszczalnie ujawnione we wspomnianym ob­jawieniu. Owe dzieła stworzenia to: światłość i ciemność; dzień, miesiąc i rok; lato i zima; konste­lacje gwiazd; proces narodzin; sen oraz następowa­nie po sobie kolejnych pokoleń.

19.6. Komnata oblubieńca. Komnata oblubieńca była specjalnie przygotowanym pomieszczeniem, w którym dochodziło do skonsumowania związku małżeńskiego. Sugeruje to paralelny charakter tekstu z Jl 2,16. Podobne znaczenie komnata oblu­bieńca miała we wczesnym rabinackim judaizmie, jednak po zburzeniu świątyni w 70 po Chr. zaczęła oznaczać miejsce, w którym odbywała się formalna uroczystość zaślubin.

19.7. Wyobrażenia na temat wędrówki słońca. W wielu kulturach Bliskiego Wschodu zakładano, że słońce wschodzi każdego dnia, by odbyć co­dzienną wędrówkę po niebie. Teksty mezopotam-skie wspominają o bramach nieba, przez które słońce wchodzi i wychodzi. W tekstach tych wszyst­kie ciała niebieskie mają wyznaczone tory, którymi podążają. Przykładów dostarczają również materia­ły egipskie w formie tekstów i ikonografii. Bóg słoń­ca przedstawiany był jako płynący w swojej barce po niebie, pomiędzy wejściem i wyjściem umieszczo­nym po przeciwnych stronach horyzontu.

19.8. Prawo i słońce. W świecie starożytnym bóg słońca był często również bogiem sprawiedliwości. Dla Psalmisty naturalne było więc przejście od związku łączącego Jahwe ze słońcem do zapewnia­nia przez Jahwe sprawiedliwości za pomocą Prawa. W wielu obrazach używanych do opisu Prawa moż­na odnaleźć podobieństwa do opisów boga słońca rozpowszechnionych w świecie starożytnym.

19.9. Oświeca oczy. Światło oczu oznacza życie, dlatego, w pewnym sensie, udzielane jest wszystkim (Prz 29,13). Prawo zdolne jest jednak przedłużyć ży­cie tym, którzy je wypełniają. Kiedy w oczach gaśnie światło, śmierć jest bliska (Ps 13,3-4; 38,11).

19,11. Złoto najczystsze. Obraz „czystego złota" pojawia się również w innych kulturach Bliskiego Wschodu. Na przykład znana jest pewna liczba in­skrypcji na drzwiach świątyni w Edfu (pochodzą­cych z okresu Ptolemeuszów), które głoszą: „Każ­dy, kto przekracza te drzwi, powinien się wystrze­gać nieczystości, Bóg bowiem miłuje czystość znacznie bardziej od mnóstwa posiadłości i setek tysięcy sztuk czystego złota". Hebrajskie słowo przetłumaczone jako „czyste złoto" jest nieco nie­jasne (to jeden wyraz, nie zaś rzeczownik z przy­miotnikiem). Może więc odnosić się do konkretne­go gatunku złota lub próby kruszcu, na przykład zwykłego lub białego złota.

19,11. Syrop z daktyli i miód pszczeli. Miód oznacza bogactwo naturalne, zwykle raczej syrop z daktyli niż miód pszczeli. Ponieważ starożytni nie znali cu­kru, miód był substancją najczęściej używaną do sło­dzenia potraw. Nie ma dowodów potwierdzających, że Izraelici hodowali pszczoły, chociaż pszczelar­stwo znane było Chetytom, którzy używali miodu podczas składania ofiar (podobnie jak to czynili Kananejczycy). W Biblii miód pojawia się na listach płodów rolnych (zob. 2 Krn 31,5). Możliwe, że we wzmiance na temat miodu w trzecim wierszu tego wersetu chodzi o syrop z daktyli; w ostatnim wierszu jest jednak z pewnością mowa o miodzie, ponieważ wspomina się tam o plastrze miodu.

19,13. Ukryte błędy. W świecie starożytnym wie­rzono, że bogowie znają znacznie więcej przepi­sów, wymagań i ograniczeń od tych, które objawio­no ludziom. W Modlitwie do każdego boga asyryjski czciciel wymienia długą listę możliwych przewinień (spożycie zakazanego pokarmu, o którym nie wie­dział; wejście do zakazanego miejsca, którego nie znał), prosząc o darowanie nieświadomych grze­chów, bowiem popełnił je z niewiedzy. Oprócz tego mezopotamskie modlitwy pokutne znane pod na­zwą szigu zawierają wiele wzmianek o odpuszcze­niu nieznanych grzechów. Sytuacji tej byli świado­mi również Egipcjanie, czego dowodem późny utwór mądrościowy poświęcony demonom (Papi­rus Insingera), w którym autor błaga o przebacze­nie nieznanych grzechów.