Cierpienie na przykładzie Psalmu 22. Studium egzegetyczno – teologiczne.

[165] Lew – Wiemy, że lwy chwytano i zamykano w klatkach, by wypuścić je podczas łowów. Według tekstów asyryjskich człowiek, który złamał przysięgę, umieszczany był w klatce z dzikimi zwierzętami ustawionej na miejskim placu. Dzikie bestie pożerały go na oczach pospólstwa. Bliższe w. 17 są fragmenty z literatury asyryjskiej, w której jama lwów jest metaforą nienawistnych wrogo nastawionych królewskich dworzan. W jednym z utworów babilońskiej literatury mądrościowej Marduk zamyka (zakłada) kaganiec, w przenośni zakłada kaganiec na paszczę lwa (napastnika), by położyć kres jego niszczycielskim atakom.
[166] Psy – w w. 17 psy zostały przyrównane do złoczyńców. Chociaż na Bliskim Wschodzie psy zostały udomowione stosunkowo wcześnie (w okresie neolitu), zwierzęta te nadal wiodły żywot padlinożerców, często włócząc się stadami na rubieżach miast (Ps 59,7 – „Wracają wieczorem, warczą jak psy i krążą po mieście”) i karmiąc padliną (1 Krl 14,11 – „Kto z należących do Jeroboama umrze w mieście, tego będą żarły psy, a tego, kto umrze w polu, będą żarły powietrzne ptaki, gdyż tak rzekł Pan”). Z tego powodu określenie „pies” często kojarzy się w Biblii z odrazą i pogardą. Jednak nie musiało tak być na całym Bliskim Wschodzie. W Aszkelonie odkryto duże, liczące ponad 700 dołów grobowych, cmentarzysko psów pochodzące z okresu perskiego (najwyraźniej pozbawione związku z kultem). Psy były otoczone czcią wyznającej zoroastryzm Persji, nie chowano ich jednak na cmentarzach. Psy (a szczególnie szczenięta) odgrywały ważna role w obrzędach usunięcia i oczyszczenia w Anatolii i Mezopotamii. Wielu kapłanów w chetyckiej Anatolii i Fenicji (kapłanów bóstw zakazanych w Izraelu) nazywano „psami”. Na koniec, w Mezopotamii wierzono, że psy mają właściwości lecznicze. I rzeczywiście. Ninkarrak, mezopotamska bogini uzdrowienia, często była pod postacią psa.
[167] por. ks. St. Łach, Księga Psalmów – wstęp - przekład z oryginału – komentarz – ekskursy, Pallottinum – Poznań 1990, t. VII, cz. 2, s. 176
[168] Na wieść o tym zatrwożyło się serce nasze i zabrakło nam odwagi wobec was, ponieważ Pan, Bóg wasz, jest Bogiem wysoko na niebie i nisko na ziemi.
[169] Mieszkańcy Aj zabili z nich około trzydziestu sześciu ludzi ścigając ich od bramy aż do Szebarim i bijąc ich na stoku góry. Przeraziło się serce ludu i stało się jak woda.
[170] Dlatego wszystkie ręce opadają, topnieją wszystkie serca ludzkie.
[171] Wyrok na Egipt. Oto Pan, wsiadłszy na lekki obłok, wkroczy do Egiptu. Zadrżą przed Nim bożki egipskie, omdleje serce Egiptu w jego piersi.
[172] Wszystkie ręce opadną i wszystkie kolana rozmiękną jak woda.
[173] A gdy powiedzą do ciebie: Dlaczego jęczysz? - odpowiedz: Z powodu wieści, która gdy nadejdzie, wszystkie serca osłabną, wszystkie ręce omdleją, wszelki duch zamilknie i wszelkie kolano się rozpłynie jak woda. Oto nadchodzi, dokonuje się - wyrocznia Pana Boga.
[174] Gdy przybyłem do Jerozolimy, spędziłem tam trzy dni.
[175] Niech jeszcze zwierzchnicy powiedzą do narodu: Kto się lęka, czyje serce drży, niech wraca do domu, by nie struchlało serce jego braci, jak jego.
[176] Wtedy przelęknie się nawet najmocniejszy, który ma serce lwa. Wszyscy bowiem Izraelici wiedzą o tym, że ojciec twój jest mężny, a ci, którzy są z nim - mocni.
[177] Stopnieją pod Nim góry, rozdzielą się doliny jak wosk przed ogniem, jak wody rozlane po stoku.
[178] Rozwiewają się, jak dym się rozwiewa, jak wosk się rozpływa przy ogniu, tak giną przed Bogiem grzesznicy.
[179] Góry topnieją jak wosk przed obliczem Pana, przed obliczem Władcy wszystkiej ziemi.
[180] Zmęczyłem się krzykiem i ochrypło mi gardło, osłabły moje oczy, gdy czekam na Boga mojego.
[181] Z pragnienia język ssącego przysechł do podniebienia; maleństwa o chleb błagały - a nie było, kto by im łamał.
[182] por. ks. St. Łach, Księga Psalmów – wstęp - przekład z oryginału – komentarz – ekskursy, Pallottinum – Poznań 1990, t. VII, cz. 2, s. 176
[183] Rozłączają się wszystkie moje kości – tłumaczenie „rozłączają się” ma tutaj bardziej wyjaśniający charakter – hebrajskie słowo znaczy dosłownie „porozrzucane wokół” (pokrewna forma czasownika pojawia się jedynie w trzech miejscach): Hi 4,11 – „Lew ginie z braku łupu, a małe lwicy idą w rozsypkę”; Hi 41,17 – „Gdy wstaje, mocni drżą ze strachu i przerażeni tracą przytomność”; Ps 92,10 – „Bo oto wrogowie Twoi, Panie, bo oto wrogowie Twoi poginą, rozproszą się wszyscy złoczyńcy” – jak wówczas, gdy drapieżniki zabija ofiarę i każdy osobnik polującego stada unosi własną część łupu. W niektórych kulturach Bliskiego Wschodu praktykowano powtórny pochówek: zmarłego składano np. w pieczarze i czekano, aż ciało ulegnie rozkładowi. Wówczas kości przenoszono do miejsca ostatecznego spoczynku. Nawet gdy ciało zostało zmarłego zostało pożarte przez dzikie zwierzęta, można
było przeprowadzić właściwy pochówek, o ile odnaleziono kości. Dlatego Asurbanipal ukarał swoich nieprzyjaciół, zbierając ich kości z Babilonu i rozrzucając na zewnątrz miasta. Chlubił się też, że otworzył grobowce nieprzyjaciół kazał rozrzucić ich kości „by duch ich nie zaznał spokoju”.
[184] Opis rąk i nóg – rozumienie opisu rąk i nóg wydaje się problematyczne. Chetycki czasownik, tłumaczony tradycyjnie jako „przebodli”, pojawia się tylko w tym fragmencie Starego Testamentu i może zostać tak przetłumaczony jedynie po wprowadzeniu poprawki. W takiej postaci, w jakiej występuje w tekście oryginalnym, sugeruje, że ręce i nogi Psalmisty są „niczym lew”, co niektórzy komentatorzy interpretowali, że ręce i nogi Psalmisty zostały umieszczone na żerdzi, podobnie jak kończyny schwytanego drapieżnika. Niestety, mimo licznych scen przedstawiających polowanie na lwy, zachowanych do naszych czasów, nic nie wiadomo o takim właśnie sposobie przenoszenia tych zwierząt. Jeśli chodzi tutaj o czasownik, odpowiedniego „kandydata” można poszukiwać w pokrewnych językach semickich. Najbardziej prawdopodobne wydaje się arkadyjskie i syryjskie wyrażenie pokrewne oznaczające „kurczyć się/wysychać”. W arkadyjskich tekstach medycznych czytamy o chorobie w której kurczą się stopy i ręce.
[185] por. T. Brzegowy, Psałterz Dawidowy, wprowadzenie i egzegeza wybranych Psalmów, Tarnów 1994, t. 10, s. 95
[186] por. ks. St. Łach, Księga Psalmów – wstęp - przekład z oryginału – komentarz – ekskursy, Pallottinum – Poznań 1990, t. VII, cz. 2, s. 176
[187] Gdy Go ukrzyżowali, rozdzielili miedzy siebie Jego szaty, rzucając o nie losy.
[188] Ukrzyżowali Go i rozdzielili miedzy siebie Jego szaty, rzucając o nie losy, co który miał zabrać.
[189] Lecz Jezus mówił: Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią. Potem rozdzielili między siebie Jego szaty, rzucając losy.
[190] żołnierze zaś, gdy ukrzyżowali Jezusa, wzięli Jego szaty i podzielili na cztery części, dla każdego żołnierza po części; wzięli także tunikę. Tunika zaś nie była szyta, ale cała tkana od góry do dołu. Mówili wiec miedzy sobą: Nie rozdzierajmy jej, ale rzućmy o nią losy, do kogo ma należeć. Tak miały się wypełnić słowa Pisma: Podzielili między siebie szaty, a los rzucili o moją suknię. To właśnie uczynili żołnierze.
[191] por. ks. St. Łach, Księga Psalmów – wstęp - przekład z oryginału – komentarz – ekskursy, Pallottinum – Poznań 1990, t. VII, cz. 2, s. 176
[192] por. Wł. Borowski, Psalmy. Komentarz biblijno – ascetyczny, wyd. oo. Karmelitów Bosych 1983, s.111
[193] Powiedział: weź twego syna jedynego, którego miłujesz, Izaaka, idź do kraju Moria i tam złóż go w ofierze na jednym z pagórków, jakie ci wskażę.
[194] Anioł powiedział mu: Nie podnoś reki na chłopca i nie czyń mu nic złego! Teraz poznałem, że boisz się Boga, bo nie odmówiłeś Mi nawet twego jedynego syna.
[195] Przysięgam na siebie, wyrocznia Pana, że ponieważ uczyniłeś to, a nie oszczędziłeś syna twego jedynego,
[196] Bo i ja byłem synem u ojca, kochanym, jedynym dla matki,
[197] Gdy potem wracał Jefte do Mispa, do swego domu, oto córka jego wyszła na spotkanie, tańcząc przy dźwiękach bębenków, a było to dziecko jedyne; nie miał bowiem prócz niej ani syna, ani córki.
[198] Wejrzyj na mnie i zmiłuj się nade mną, bo jestem samotny i nieszczęśliwy.
[199] Bóg przygotowuje dom dla opuszczonych, a jeńców prowadzi ku pomyślności; na ziemi zeschłej zostają tylko oporni.
[200] por. ks. St. Łach, Księga Psalmów – wstęp - przekład z oryginału – komentarz – ekskursy, Pallottinum – Poznań 1990, t. VII, cz. 2, s. 177
[201] por. Wł. Borowski, Psalmy. Komentarz biblijno – ascetyczny, wyd. oo. Karmelitów Bosych 1983, s.112
[202] BP, Księga Psalmów
[203] por. T. Brzegowy, Psałterz Dawidowy, wprowadzenie i egzegeza wybranych Psalmów, Tarnów 1994, t. 10, s. 95
[204] Będę głosił imię Twoje swym braciom i chwalić Cię będę pośród zgromadzenia
[205] mówiąc: Oznajmię imię Twoje braciom moim, w pośrodku zgromadzenia będę Cię wychwalał.
[206] BP, Księga Psalmów
[207] BP. Księga Psalmów
[208] por. T. Brzegowy, Psałterz Dawidowy, wprowadzenie i egzegeza wybranych Psalmów, Tarnów 1994, t. 10, s. 95
[209] Międzynarodowy Komentarz do Pisma Św., red. nauk. Wyd. pol. W. Chrostowski, Verbinum, Warszawa 2000, s. 694
[210] por. tamże, s. 695
[211] por. tamże, s. 695
[212] Por. A. Emery, Ból i cierpienie, Communio 2/50/1989, s. 31
[213] S. Grabska, Cierpienie, w: Słownik teologiczny, wyd. Księgarnia św. Jacka, Katowice 1998, s.92
[214] Fr. Bujak, Cierpienie – struktura psychiczna, w: Encyklopedia katolicka, t.3, Lublin 1979, s.476
[215] Jan Paweł II, Salvifici doloris, 2
[216] Spodobało się Panu zmiażdżyć Go cierpieniem. Jeśli On wyda swe życie na ofiarę
za grzechy, ujrzy potomstwo, dni swe przedłuży, a wola Pańska spełni się przez Niego.
[217] O. L. K. Grabarka, O cierpieniu, http://napolarch98.tripod.com/9801cierp.html