Opuścić wszystko

Abraham

W takim miejscu i w takim czasie rozgrywa się historia Abrahama opowiedziana w Piśmie Świętym. Trzeba jednak nadal pamiętać, że jest to historia inaczej rozumiana niż dzisiaj. (Była już o tym mowa TUTAJ:.)

Opowiadania o patriarchach, a więc również o Abrahamie, to tradycje ludowe, spisane częściowo za czasów Mojżesza, w większości jednak jeszcze później. Zredagowane i włączone do Księgi Rodzaju ok. VI w. przed Chrystusem. Wcześniej natomiast przez całe pokolenia były przekazywane ustnie. Starożytne tradycje rodzinne i rodowe zawierały nie tylko fakty, ale i legendy. Nie umniejsza to ich wartości. Ich celem bowiem było, oprócz upamiętnienia pewnych istotnych faktów, także ukazanie znaczenia danej postaci.

Opowiadanie o Abrahamie łączy się z prehistorią biblijną nie tylko przez genealogię jego przodków. Stanowi kontynuację historii o początku świata i ludzkości, która kończy się w 11 rozdziale opowiadaniem o wieży Babel. Wtedy ludzie chcieli bez Boga zdobyć sławę i wywyższyć swoje imię. Teraz sam Bóg obiecuje – tutaj jeszcze – Abramowi, iż uczyni z niego wielki naród i tak rozsławi jego imię że ludzie będą życzyli sobie jego błogosławieństwa. Czyni to podczas wyjątkowego „spotkania”. To już nie jest symboliczna opowieść, z jakimi mamy do czynienia w 11 pierwszych rozdziałach. Tutaj jest to spotkanie dwóch osób: Boga, który zwraca się do człowieka jak do przyjaciela. Pismo Święte nie mówi w jaki sposób się to dokonało. Być może przez wewnętrzne oświecenie, a być może również przez zewnętrzne znaki i okoliczności. Niektórzy przypuszczają też, że Abram nie podzielał poglądów swojej rodziny, która uległa politeizmowi (zob. Joz 24,2).

„Wyjdź z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego ojca do kraju, który ci ukażę.” (Rdz 12,1)

Te słowa usłyszał Abram. Ma więc opuścić to wszystko, z czym był dotychczas związany: swoją ojczyznę, swoje miasto, a nawet swoją rodzinę. Niełatwo jest odpowiedzieć na takie wezwanie i iść do nieznanej ziemi. Czasami jest to coś gorszego nawet niż śmierć. Nawet jeśli w zamian słyszy się takie obietnice:

„Uczynię bowiem z ciebie wielki naród, będę ci błogosławił i twoje imię rozsławię: staniesz się błogosławieństwem. Będę błogosławił tym, którzy tobie błogosławić będą, a tym, którzy tobie będą złorzeczyli, i Ja będę złorzeczył. Przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi.” (Rdz 12,2-3)

Abram, którego żona jest bezpłodna ma się stać ojcem wielkiego narodu. Na nim też ma spocząć szczególne błogosławieństwo Boże, które będzie odpowiedzią Bożego miłosierdzia na grzech ludzkości. Ono sprawi, że Abram stanie się jak gdyby źródłem błogosławieństwa dla „wszystkich pokoleń ziemi”. Ta myśl teologiczna, powtórzona potem kilkakrotnie (15,18; 17,1-14; 22,18), zawiera w sobie jeszcze nie sprecyzowaną zapowiedź przyjścia na świat Mesjasza-Odkupiciela, który będzie potomkiem Abrama. Wyraża również niespotykany jak na owe czasy uniwersalizm. Błogosławieństwo Boże obejmuje bowiem nie tylko Abrahama i jego potomstwo, ale całą ludzkość.

Interesująca jest też koncepcja, którą przedstawia ks. Waldemar Chrostowski w książce „Bohaterowie wiary Starego Testamentu”, Warszawa 1992, s. 17:

„Aby odczuć siłę wyrazu tego tekstu, należałoby go głośno odczytać w języku hebrajskim. Forma tekstu, dobór słów, ich częstotliwość – wszystko to nie jest tylko szatą słowną, ale prawdą realizującą się w ekspresji. Powracanie do idei „barak” (błogosławić) wyzwala uczucie obecności tajemniczej i dynamicznej rzeczywistości. W wersach 2-3 tekstu błogosławieństwa związanego z Abrahamem powtarza się ono pięciokrotnie, co odpowiada pięciokrotnemu wzmiankowaniu światła z pierwszego dnia stworzenia (Rdz 1,3-5) [nie w każdym przekładzie – tak jest np. w Biblii Warszawskiej], albo pięciokrotnemu przekleństwu, które wycisnęło piętno na historii początków (Rdz 3,14.17; 4,11; 5,29; 9,25). Oba skojarzenia są znamienne; dzięki mistrzowskiej stylizacji tego tekstu powołanie Abrahama jest pokazane jako nowe stworzenie lub jako antyteza przekleństwa”