Modlitwa Mojżesza - przywódcy narodu wybranego

[1] Szerzej na temat Mojżesza zob. np. J.H. Hayes, „Mojżesz”, tłum. A. Karpowicz, w: Słownik wiedzy biblijnej, red. B.M. Metzger, M.D. Coogan, red. wyd. pol. P. Pachciarek et al., Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 1996, s. 527-530; K. Grzemski, Mojżesz jako autorytet w tekstach Pięcioksięgu, „Studia Gdańskie” 23 (2008), s. 111-143; R. Krawczyk, Mojżesz w historii zbawienia, „Studia Elbląskie” 15 (2014), s. 105-116; M. Łanoszka, „Pięcioksiąg, księgi historyczne i mądrościowe, w: Poznając Biblię. Bohaterowie Biblii. Pięcioksiąg, księgi historyczne i mądrościowe. Ewangelie dzieciństwa. W kręgu Pawła Apostoła. Część VI, red. P. Łabuda, Tarnów: Wydawnictwo „Biblos”, 2012, s. 42-47.

[2] E. Bianchi, „Modlitwa”, w: Encyklopedia Chrześcijaństwa, red. G. Ambrosio, red. wyd. pol. H. Witczyk, Kielce; Wydawnictwo „Jedność”, 2000, s. 466.

[3] W tekście wymiennie jest używane określenie Jahwe (YHWH), „Pan” (ĕlōhê) oraz „anioł JHWH” (malʼaḵ YHWH). „Anioł JHWH” (malʼaḵ YHWH) zdaje się być samym Jahwe ukazującym sie człowiekowi. Szerzej na ten temat zob. np. F. Stier, Gott und sein Engel im Alten Testament (Alttestamentliche Abhandlungen XII/2), Münster i.W.: Verlag der Aschendorffschen Verlagsbuchhandlung, 1934; S.A. Meier, „Angel of Yahweh”, w: Dictionary of Deities and Demons in the Bible, red. K. van der Toorn, B. Becking, P.W. van der Horst, Leiden, Boston, Köln: Brill, Grand Rapids, Cambridge: Eerdmans, 1999, s. 53-59.

[4] Zob. N.M. Sarna, Exodus (The JPS Torah Commentary), Philadelphia: Jewish Publication Society, 1991, s. 14.

[5] Zob. J. Lemański, Księga Wyjścia. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament II), Częstochowa: Edycja Świętego Pawła, 2009, s. 144.

[6] Zob. N.M. Sarna, Exodus, s. 14.

[7] Zob. J. Lemański, Księga Wyjścia, s. 144.

[8] Zob. S. Szymik, „Imię. 1. W Piśmie św.”, w: Encyklopedia Katolicka. Tom 7, red. S. Wielgus et al., Lublin: TN KUL, 1997, kol. 57-58; R. de Vaux, Instytucje Starego Testamentu. Tom I i II, tłum. i uzup. bibliograf. T. Brzegowy, Poznań: Wydawnictwo „Pallottinum”, 2004, t. 1, s. 53; por. G.M. Baran, Baptyzmalny charakter „powtórnego narodzenia” w tradycji Janowej, Lublin 2008, s. 123 (typescript).

[9] Zob. J. Dupont, „Imię”, w: Słownik teologii biblijnej, red. X.  Léon-Dufour, tłum. i oprac. K. Romaniuk, Poznań: Wydawnictwo „Pallottinum”, 1994, s. 323.

[10] Zob. J. Lemański, Księga Wyjścia, s. 164-165.

[11] Cytaty z Katechizmu Kościoła Katolickiego za Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań: Wydawnictwo „Pallottinum”, 2002.

[12] Zob. J.I. Durham, Exodus (Word Biblical Commentary 3), Dallas: Word Incorporated, 1987, s. 443; J. Lemański, Księga Wyjścia, s. 628.

[13] Zob. L. Koehler, W. Baumgartner, J.J. Stamm, Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski. Tom I- II (Prymasowska Seria  Biblijna), red. wyd. pol. P. Dec, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 2008, t. 2, s. 291-292.

[14] Zob. Ph.J. Budd, Numbers (Word Biblical Commentary 5), Dallas, Word Incorporated, 1984, s. 137.

[15] Zob. L. Koehler, W. Baumgartner, J.J. Stamm, Wielki słownik hebrajsko-polski, t. 1, s. 370-371.

[16] Zob. W. Schottroff, „ידע yd‘ to perceive, know”, w: E. Jenni, C. Westermann, Theological Lexicon of the Old Testament, tłum. ang. M.E. Biddle, Peabody: Hendrickson Publishers, 1997, s. 517.

[17] Zob. L. Koehler, W. Baumgartner, J.J. Stamm, Wielki słownik hebrajsko-polski, t. 1, s. 796.

[18] Zob. tamże, t. 1, s. 506.

[19] J. Lemański, Księga Wyjścia, s. 375-376. S. Łach (Księga Wyjścia. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (Pismo Święte Starego Testamentu I/2), Poznań: Wydawnictwo „Pallottinum”, 1964, s. 173) mówi natomiast wprost o modlitwie wstawienniczej do Boga.

[20] Zob. N.M. Sarna, Exodus, s. 94; por. Tora Pardes Lauder. Księga Druga Szemot, red. S.  Pecaric, tłum. pol. S.  Pecaric, E. Gordon, Kraków: Stowarzyszenie Perdas: Fundacja Ronalda S. Laudera, 2003, s. 160.

[21] Zob. np. KKK 2577.

[22] Zob. L. Koehler, W. Baumgartner, J.J. Stamm, Wielki słownik hebrajsko-polski, t. 2, s. 25.

[23] Benedykt XVI, „Modlitwa Mojżesza. Katecheza z dn. 1 czerwca 2011 r.”, w: L’Oservatore Romano. Wydanie Polskie 8-9 (336) (2011), s. 40.

[24] L. Koehler, W. Baumgartner, J.J. Stamm (Wielki słownik hebrajsko-polski, t. 1, s. 301) podają jako podstawowe znaczenia: „uspokajać” i „schlebiać”.

[25] Zob. J. Lemański, Księga Wyjścia, s. 611-612.

[26] Zob. L. Koehler, W. Baumgartner, J.J. Stamm, Wielki słownik hebrajsko-polski, t. 1, s. 500.

[27] Zob. J. Lemański, Księga Wyjścia, s. 612; S. Łach, Księga Wyjścia, s. 275.

[28] Benedykt XVI, Modlitwa Mojżesza, s. 41.

[29] Zob. J. Lemański, Księga Wyjścia, s. 612-613.

[30] Benedykt XVI, Modlitwa Mojżesza, s. 41.

[31] Zob. S. Łach, Księga Wyjścia, s. 275.

[32] Zob. J. Lemański, Księga Wyjścia, s. 613; por. S. Łach, Księga Wyjścia, s. 275.

[33] Zob. Zob. J. Lemański, Księga Wyjścia, s. 611.

[34] Benedykt XVI, Modlitwa Mojżesza, s. 41-42.