Rozmnożenie chleba

Przekaz Ewangelii wg św. Łukasza

Warto zwrócić uwagę, iż w przekazie Ewangelii wg św. Marka, pierwszy opis rozmnożenia chleba ma miejsce w punkcie kulminacyjnym – tuż przed wyznaniem Piotra pod Cezareą Filipową. Również w trzeciej Ewangelii opis rozmnożenia chleba znajduje się w bardzo ważnym miejscu – pod koniec Galilejskiej działalności Jezusa. Według św. Łukasz to wydarzenie niejako przygotowuje wyznanie Piotra (Łk 9,18-21), oraz pierwszą zapowiedź męki Jezusa (Łk 9,22). Na tej podstawie można wnioskować, izmiało ono wielkie znaczenie w odczytaniu mesjańskiej godności Jezusa[29].

Łukaszowy przekaz o rozmnożeniu chleba (Łk 9,12-17) opiera się na przekazie św. Marka (Mk 6,34-44). Św. Łukasz wiernie podąża za tym pierwszym opisem św. Marka, opuszczając jednak opis drugiego cudu rozmnożenia. Bazując na tekście św. Marka Łukasz dodaje specyficzne uzupełnienia. Autor trzeciej Ewangelii  podkreśla, że cud dokonał się, gdy „dzień począł chylić się ku wieczorowi” (Łk 9,12). W ten sposób św. Łukasz wydaje się nawiązywać do opisu spotkania Jezusa z uczniami wędrującymi do Emaus, które ma z całą pewnością konotacje eucharystyczne. Niektórzy w tej wzmiance widzą nawiązanie do ostatniej wieczerzy, którą należało spożywać po zmroku.

Łukasz podkreśli, że Jezus będąc z powracającymi z posłania Apostołami udał się w okolice Betsaidy. A kiedy przybyły tam tłumy, On przyjął je. Użyty przez Łukasza termin (apodechomai), wskazuje, iż Jezus czyje się jak gospodarz przyjmujący z otwartością gości, którzy do niego przybyli. Wyrazem tej Jego   niezwykłej gościnności było głoszenie słowa Bożego i uzdrawianie chorych, a następnie podanie pokarmu w niezwykłej ilości.

Uczniowie widząc późną porę i brak pożywienia nastają na Jezusa, by ten odprawił tłumy. Jezus jednak jest prawdziwie dobrym gospodarzem. Nie chce odesłać głodnych gości. Stad też polecenie dane apostołom – wy dajcie im jeść. Ci jednak nie mają szczególnych zapasów. Trudno też byłoby pójść i zakupić żywności dla wszystkich ludzi. Symbolika liczb jest identyczna jak w opowiadaniu Marka i Mateusza: zarówno „pięć” chlebów, jak i później „dwanaście” koszów ułomków wskazują na środowisko żydowskie.

Jezus nakazuje tłumom rozsiąść się gromadami po mniej więcej pięćdziesięciu. Podział ludzi na pięćdziesiątki występuje często w literaturze hebrajskiej. Liczenie pięćdziesiątkami ma znaczenie symboliczne. Siedem razy siedem plus jeden oznacza pełnię w sensie chronologicznym: rok pięćdziesiąty był rokiem jubileuszowym – rokiem łaski od Boga. Nakazując rozsiąść się Łukasz, używa terminu kataklino, który używa się, gdy ucztujący zasiadają do stołu, a dokładnie mówiąc, chodzi o zajęcie pozycji półleżącej. Czasownik ten występuje tylko w przekazie św. Łukasza. Taką pozycję zajmowali uczestnicy ostatniej wieczerzy, a także Jezus wraz z dwoma uczniami wędrującymi do Emaus (Łk 24,30). Poprzez użycie takiego terminu, podczas rozmnożenia chleba, Łukasz nadaje wydarzeniu kontekst eucharystyczny.

Św. Łukasz kreśląc opis rozmnożenia chleba, podkreśla, iż Jezus „wziął te pięć chlebów i dwie ryby, spojrzał w niebo i odmówiwszy nad nimi błogosławieństwo, połamał i dawał uczniom, by podawali ludowi” (Łk 9,16). W ten sposób podkreśla, iż Jezus działa w jedności z Ojcem (por. J 11,41-42). Moc, którą dokonuje cudu rozmnożenia chleba, jest mocą samego Boga. Słowo Jezusa jest stwórcze; jest słowem, które tworzy nową rzeczywistość. Jeśli popatrzymy na te wydarzenie przez pryzmat mowy eucharystycznej Jezusa, dobrze widać, iż rozmnożenie chleba jest zapowiedzią Eucharystii.

Kończąc opis św. Łukasz, inaczej niż Marek, nie podaje liczby nakarmionych. Zapisuje jedynie, iż „nasycili się wszyscy” (Łk 9,17), choć wcześniej rzeczywiście wspomina o pięciu tysiącach mężczyzn (Łk 9,14).