Kwestie hebrajskie

Wers 2
I Duch Boga unosił się nad wodami.

Stosownie do tego, że w naszych kodeksach napisano uno­sił się, w hebrajskim tekście jest MEREFETH^[20] (מרחפת), co my możemy oddać jako wysiadywał lub wygrzewał, na podobień­stwo ptaka, ożywiającego ciepłem jaja. Z czego wywnioskowa­łem, że nie jest tu mowa o duchu świata, jak niektórzy mniemają, lecz o Duchu Świętym, o którym mówi się, że jest ożywicielem wszystkich od samego początku. Jeżeli zaś jest ożywicielem, to i stworzycielem. A jeśli stworzycielem, to i Bogiem. Poślij więc, rzekł, Ducha twego i zostaną stworzone (Ps 103, 30).

Wers 10
I zbiorowiska wód nazwał morzem.

Należy wiedzieć, że każde zbiorowisko wód, czy są słone, czy słodkie, nazywa się w języku hebrajskim morzem. Błędnie więc i złośliwie Porfyriusz krytykuje Ewangelistów, że opisując cud, gdy Pan chodził po wodzie, użyli słowa „morze", zamiast okre­ślenia jezioro Genezaret. Gdy tymczasem każde jezioro i zbioro­wisko wód nazywa się morzem.

ROZDZIAŁ 2

Wers 2
I udoskonalił Bóg w dniu szóstym dzieła swoje, które uczynił.

Zamiast dnia szóstego w hebrajskim jest dzień siódmy. Wia­domo, że Judejczycy chlubią się ze spokoju szabatu, lecz na po­czątku szabat zniesiono, tak długo, aż Bóg pracując w szabat, do­prowadził do skutku swoje dzieło i pobłogosławił temu dniowi, ponieważ w tym właśnie dniu udoskonalił wszystko.

Wers 8
I zasadził Pan Bóg raj w Eden, naprzeciw Wschodu.

Zamiast słowa raj w hebrajskim tekście jest ogród, czyli GAN (גן). Tym czasem EDEN (ערן) rozumie się jako rozkoszne miejsce. Zaś Symmach przetłumaczył raj kwitnący.

Następnie do wyjaśnienia jest zwrot naprzeciw Wschodu, który w hebrajskim tekście oddano jako MECEDEM^[21] (מקרם), w tym miejscu Akwila użył ἀπὸ ἀρχῆ, a my moglibyśmy po­wiedzieć od początku. Tymczasem Symmach, ἐν πρώτης i Teodocjon, ἐν πρώτοις użyli, co nie oznacza wschodu, lecz początek. Z czego najwyraźniej dowodzi się, że zanim Bóg uczynił niebo i ziemię, pierwej raj stworzył, tak jak można przeczytać w Biblii Hebrajskiej: Zasadził Pan Bóg raj^[22] w Eden, na początku.

Wers 11
Nazwa jednej Piszon.

Sądzi się, że jest to rzeka Ganges w Indiach.

Wers 12
Gdzie jest węgiel i kamień ciemnozielony.

Zamiast węgiel i kamień ciemnozielony inni przetłumaczyli βδέλλιον i ὄνυξ^[23].

Wers 15
I wziął Pan Bóg człowieka i umieścił go w raju rozkoszy.

Zamiast słowa rozkosz w hebrajskim jest EDEN. Teraz więc tłumacze Septuaginty EDEN przełożyli jako rozkosz. Symmach, który wcześniej przetłumaczył raj kwitnący, tutaj umieścił ἐν τᾣ παραδείσω τῆς ἀκτῆς, czym chce wskazać na przyjemność i uciechę.

-------------------------

[20] Także o tej kwestii wspominają z łacińskich Ojców Kościoła: Ambroży (Hexam. 1,8); Augustyn (De Genes. ad litt. 1,18). W tym wersie Hieronim mówi, że norna można przełożyć jako incubabat lub confovebat, lecz w Vlg umieścił słówko ferebatur. Co wydaje się być najlepszym przekładem, gdyż מרחפת pochodzi od hebrajskiego czasownika רחף („unosić się"). Także łaciński czasownik ferre ma takie samo znaczenie. Zaś w komentarzu Hieronim poszedł za znaczeniem tego rdzenia w języku syryjskim, gdzie rahep znaczy „wylęgać", „wysiadywać" (por. B. Kochler, W. Baumgartner, Lexicon in Veteris Testamenti libros, Leiden 1953,5).
[21] Hebrajskie קרם ma znaczenie: „dawniej", „wcześniej", a także „wschód" (por. syryjskie qadma i beqadma - „początkowo").
[22] Tłumaczę raj, a nie ogród, ponieważ Hieronim cytując ten wers wedle tekstu hebrajskiego używa słowa paradisum a nie hortus, pomimo tego, iż kilka linijek wyżej zaznacza, że w Biblii Hebrajskiej użyto hortus.
[23] Czyli: aromatyczna guma i onyks.