Czym nie są Ewangelie

  Neuceu Przez całe wieki ludzie zastanawiali się, czy wielka ryba może połknąć człowieka
Czy ten człowiek po trzech dniach może z tej wielkiej ryby wyjść żywy i zdrowy? Ilustracja: biblijny Jonasz ukazany na kartach "Psałterza paryskiego" z X wieku Odnosząc się natomiast do Pisma Świętego, pamiętajmy, że przez całe wieki ludzie zastanawiali się, czy wielka ryba może połknąć człowieka. Czy ten człowiek po trzech dniach może z tej wielkiej ryby wyjść żywy i zdrowy? Pomyliliśmy gatunki literackie, bo nam się zdawało, że jest to opowiadanie historyczne o proroku. Tymczasem chociaż był taki prorok, który się nazywał Jonasz, to ten prorok żył w VIII wieku przed Chrystusem, a cała historia napisana została w wieku IV przed Chrystusem i w ogóle to nie jest ani księga prorocka, ani księga historyczna, tylko takie opowiadanie pouczające, w rodzaju podobnym trochę do przypowieści ewangelicznych, gdzie autor chce, po pierwsze, powiedzieć swoim czytelnikom, że przed Bogiem uciec się nie da, a po drugie, i to jest znacznie ważniejsze, bo to cel tej książki, że Bóg troszczy się również o pogan, i to takich bardzo okrutnych pogan, jakimi byli Asyryjczycy, nazwani Niniwitami.

Chce też pokazać, że nie można zrobić tak jak Jonasz, który wie, że Bóg jest łaskawy. Przy końcu księgi Jonasz mówi: „Wiem, że Ty jesteś Bogiem łagodnym i miłosiernym, nieskorym do gniewu i bogatym w łaskę, litującym się nad niedolą” (Jon 4, 3). Jonasz uciekał, bo nie chciał pozwolić Bogu, żeby okazał się miłosierny i łaskawy także dla Niniwitów. Taka jest nauka tej księgi, ale trzeba zrozumieć, o jaki gatunek literacki chodzi.

I coś podobnego jest z Ewangeliami. Na początek łatwiej nam będzie powiedzieć, czym Ewangelie nie są. Ewangelie nie są sprawozdaniem dziennikarskim z wydarzeń, które miały miejsce. Nie są monografią historyczną, nie są biografią Jezusa. Znacznie trudniej będzie nam powiedzieć, czym naprawdę są, ale to jest ważne właśnie z tego powodu, że plączemy się w gatunku literackim. Po prostu, mówiąc inaczej, zapominamy, po co ewangeliści pisali. Bo to ostatecznie sprowadza się do celu, w jakim autor pisze. To określa gatunek literacki, a to, dla kogo pisze, to druga ważna rzecz.

Otóż dlatego, żeśmy o tym zapominali, powstawały najróżniejsze nieporozumienia, czy nawet pewnego rodzaju zgorszenia, bo istnieją sprzeczności między Ewangeliami. Na przykład bardzo jaskrawa nieścisłość dotyczy historii ze ślepcem pod Jerychem. Pytanie, gdzie i kiedy Jezus spotkał tego ślepca? Według św. Łukasza – gdy wchodził do Jerycha, według św. Marka – kiedy wychodził z Jerycha. Natomiast u św. Mateusza jest dwóch ślepców pod Jerychem, tylko już nie pamiętam, czy przy wejściu, czy przy wyjściu.

Dzisiejszy historyk powiedziałby sobie, że trzeba uzgodnić historię, trzeba zbadać w źródłach, jak to naprawdę było. Państwo powiedzą: „No dobrze, a Duch Święty?”. Cała rzecz polega na tym, że Ducha Świętego to nie obchodziło, czy ten ślepiec był przed Jerychem, czy za Jerychem. Natomiast obchodziło Go samo wydarzenie, sam cel wydarzenia.

***

Tekst pochodzi ze strony www.czasnabiblie.pl