Ojcostwo Boga w historii zbawienia

W jaki sposób Bóg jako ojciec wychowuje Izraela, nazwanego swoim synem, poprzez przykazania?

Na Synaju Izraelici otrzymali bezpośrednio od Boga najbardziej fundamentalne przykazania, zwane Dekalogiem (dosłownie „dziesięć słów” – Wj 20,1-17), których szczegółowe rozwinięcie, dokonane za pośrednictwem Mojżesza, znajduje się w Kodeksie Przymierza (Wj 20,22-23,19). Przyjęcie przez naród wybrany Bożych przykazań oraz zobowiązanie się do życia zgodnego z zawartymi w nich postanowieniami stanowi odpowiedź, jakiej udzielił Bogu lud ocalony z egipskiej niewoli na dar otrzymanej od Niego wolności. Boża pedagogia wobec Izraela jest wyjątkowa. Bóg jako najlepszy ojciec wychowujący mądrze swój lud niczego mu nie narzuca, ale podaje motywację pozwalającą przyjąć i wypełnić przykazania, dzięki którym będzie mógł wybierać dobro i unikać zła: „Bóg wypowiedział wszystkie te słowa: «Ja jestem PANEM, twoim Bogiem, który wyprowadził cię z ziemi egipskiej, gdzie byłeś niewolnikiem»” (Wj 20,1-2). Przytoczony prolog Dekalogu pokazuje, że przykazania pochodzą od Boga, który wyzwolił Izraelitów z egipskiej niewoli, po czym przekazał im prawny fundament, służący umocnieniu uzyskanej wolności. W centrum przesłania, jakie zawiera wprowadzenie do Dekalogu znajduje się bardzo istotna myśl, a mianowicie, że Bóg jest najważniejszy dla Izraela, a wierność Jego przykazaniom pomoże im stawać się Jego ludem, któremu On ofiarowuje swoje przymierze i opiekę. Stąd też pierwsza i podstawowa zasada w życiu każdego Izraelity to uznanie, że jedynym Bogiem Izraela jest Pan (Jahwe), który wyzwolił swój lud z egipskiej niewoli: „Nie będziesz miał innych bogów oprócz Mnie” (Wj 20,3).

Oznacza to, że tylko postawienie tego jednego i jedynego Boga w centrum swojego życia (Wj 20,3-11), całkowite powierzenie Mu siebie, obdarzenie Go bezgranicznym zaufaniem oraz okazanie posłuszeństwa Jego słowom pozwoli dawać o Nim właściwe świadectwo innym, co najpełniej wyraża się w budowaniu sprawiedliwych relacji z bliźnimi (Wj 20,12-17). Przykazania przekazane Izraelowi przez Boga charakteryzuje dynamizm, gdyż zawarte w nich wymogi urzeczywistniają się dopiero wtedy, kiedy są wprowadzane w życie wspólnoty przymierza, a to oznacza, że jeżeli nie są przestrzegane to nie działają. Bóg jednak daje człowiekowi możliwość postępowania według własnej woli (Rdz 3), by w ten sposób podkreślić ważność wewnętrznej motywacji w procesie podejmowania wolnej decyzji co do przyjęcia Bożych nakazów, gdyż dopiero takie podejście pozwala na autentyczne osobiste zaangażowanie się w wypełnianie przykazań, a także pomaga w zrozumieniu sensu prawdziwej wolności. To domaganie się Boga, by każdy obdarzony przez Niego wolnością Izraelita udzielił świadomej odpowiedzi na wymagania zawarte w poszczególnych przykazaniach wynika z ich sformułowania w drugiej osobie liczby pojedynczej, a to oznacza, że adresatem Bożych przykazań jest pojedyncza osoba, każde „ty”.

Ojcowska troska Boga, który począwszy od uwolnienia wybranego narodu z niewoli prowadzi go i przygotowuje do nowego życia motywowana jest miłością. Bóg jako kochający ojciec dał Izraelowi, nazwanemu swoim synem, przykazania, które przyjęte i przestrzegane służą ochronie oraz rozwojowi najcenniejszych wartości, jakie tworzą ludzkie życie. Jezus Chrystus, umiłowany Syn Boga, mówił o najważniejszym prawie, jakim jest przykazanie miłość Boga i bliźniego (Mt 22,36-40). Jedno bez drugiego nie istnieje, gdyż nie kochając Boga nie jest się w stanie kochać człowieka, a nie kochając swego bliźniego nie można kochać Boga (1J 4,19-5,3). Także nowe przymierze, które swoim zasięgiem objęło całe stworzenie dokonało się przez Jezusa Chrystusa, Syna Bożego, który przelał swoją krew, aby wszystkich pojednać z Bogiem. Jezus Chrystus objawił Boga jako Ojca, by zaświadczyć o Jego miłości do całego stworzenia, które może w pełni żyć wtedy, gdy trwa w bliskiej relacji ze swoim Stwórcą.