Ojcostwo Boga w historii zbawienia

Bóg jest Ojcem wszystkich ludzi, których powołał do istnienia, stwarzając im optymalne warunki życia i rozwoju. W jaki sposób przejawia się ojcowska relacja Boga do Izraela?

Bóg Biblii jest przede wszystkim ojcem. Teksty Starego Testamentu często ukazują Bożą miłość i władzę właśnie w obrazie ojca. Boże ojcostwo objawia się w historii zbawienia w wybraniu Izraela oraz zawarciu z nim przymierza na Synaju, które zapoczątkowało nowe relacje pomiędzy Bogiem i wybranym przez Niego narodem. Trzeba zauważyć, że wszechmogący Bóg, który wybrał Izraelitów spośród innych narodów oraz związał się z nimi wiecznym przymierzem był czczony przez patriarchów Izraela jako „Bóg ojców”. W historii Izaaka można przeczytać o Bogu Abrahama, który objawił się potomkowi protoplasty narodu wybranego, mówiąc: „Ja jestem Bogiem twojego ojca Abrahama. Nie bój się, bo jestem z tobą. Będę ci błogosławił i pomnożę twoje potomstwo ze względu na mojego sługę Abrahama” (Rdz 26,24). Z kolei w dziejach Jakuba, syna Izaaka, pojawia się odniesienie do Boga jego ojców, o czym świadczą chociażby słowa Jakubowej modlitwy: „Boże mojego ojca Abrahama i Boże mojego ojca Izaaka” (Rdz 32,10). Ten sam Bóg, którego czcił najpierw ojciec, a potem syn, stawał się Bogiem strzegącym i broniącym całej rodziny czy klanu. Bóg ojców narodu wybranego objawił swoje ojcostwo względem Izraelitów w najważniejszych momentach historii zbawienia, które ukształtowały narodową i religijną tożsamość Izraela. Bez wątpienia kluczową rolę w tym procesie odegrały dwa wydarzenia: wyjście narodu wybranego z niewoli egipskiej oraz zawarcie przymierza synajskiego.

W jaki sposób Bóg objawił siebie jako ojciec podczas pierwszego wydarzenia, jakim było wyjście narodu wybranego z egipskiego domu niewoli?

O wyzwoleniu Izraelitów z niewoli egipskiej opowiada Księga Wyjścia. Głównym bohaterem opisanych tam wydarzeń jest Bóg, który znany z historii patriarchów jako „Bóg ojców” teraz objawił swoje właściwe imię: „Jestem, który jestem” (Wj 3,14). Objawienie Bożego imienia jest potwierdzeniem, że Bóg jak prawdziwy ojciec jest zawsze blisko swego ludu, a zwłaszcza w sytuacji, gdy istnieniu wybranego narodu zagraża śmiertelne niebezpieczeństwo. Ponieważ dla starożytnych imię wyrażało zarówno tożsamość danej osoby, a więc to, kim ktoś jest, a także jak działa można powiedzieć, że Bóg jest obecny w sposób dynamiczny, co oznacza, że będzie podmiotem najważniejszych działań. Bóg nie tylko jest ojcem, ale również zachowuje się jak ojciec, co znajduje swój wyraz chociażby w relacji o powołaniu Mojżesza: „PAN rzekł: «Przyjrzałem się niedoli mojego ludu w Egipcie, usłyszałem jego krzyk pod biczem nadzorców, znam więc ogrom jego cierpień. Zstąpiłem, by wyzwolić go spod władzy Egiptu i wyprowadzić z tego kraju do ziemi wspaniałej i przestronnej, do krainy płynącej mlekiem i miodem (…) Posyłam cię więc teraz do faraona. Idź i wyprowadź z Egiptu Izraelitów, mój lud»” (Wj 3,7-8.10). Bóg jak dobry ojciec angażuje się całym sercem po stronie Izraela, którego nazwał swoim ludem. Po tym, jak tylko dokładnie zbadał sytuację, w jakiej znaleźli się Izraelici podjął decyzję, aby wybawić ich z niewoli, wyprowadzając z Egiptu do ziemi opisanej jako kraj płynący „mlekiem i miodem”. Zawarta w przytoczonym fragmencie wypowiedź – „mój lud” – która podkreśla przynależność synów Izraela do Boga odsyła do innej, jednej z najważniejszych deklaracji, jaką Bóg złożył w stosunku do wybranego ludu. Zanim Mojżesz wyruszył do Egiptu z krainy Madian, by zrealizować Bożą misję wyprowadzenia Hebrajczyków z niewoli, usłyszał od Boga: „Gdy wrócisz do Egiptu, pamiętaj o wszystkich cudownych znakach, które tobie powierzyłem. Masz je wykonać przed faraonem. Ja jednak sprawię, że on zatnie się w uporze i nie wypuści ludu. Oto, co powiesz faraonowi: «To mówi PAN: Izrael jest moim synem pierworodnym, dlatego nakazuję ci – wypuść mojego syna, aby mi służył!»” (Wj 4,21-23). Nazwanie Izraela przez Boga swoim pierworodnym synem wyraża wyjątkową relację Bożego ojcostwa względem wybranego narodu, a w ten sposób wobec wszystkich ludów ziemi.