Duch Święty w Wyznaniu Wiary starożytnego Kościoła

Artykuł o Duchu Świętym w soborowym  Wyznaniu Wiary

 Jeszcze na Soborze Nicejskim w 325 roku o Duchu Świętym nie debatowano. Widocznie nie było to przedmiotem żadnej kontrowersji i nie widziano potrzeby dokonywania wykładni wiary w tym zakresie. W Wyznaniu Wiary uchwalonym przez ten Sobór na ten temat zapisano krótko „wierzymy w Ducha Świętego”. W Ducha Świętego wierzono i to zostało przypomniane, ale w szczegółowe wyjaśnienia Ojcowie soborowi nie wchodzili. Również w dyskusjach posoborowych długo jeszcze do tej kwestii nie wracano. Debatowano nad kwestią Syna Bożego. Zastanawiano się nad Jego naturą oraz tajemnicą Wcielenia.

Powoli większość teologów nauczyła się dobrze wyrażać prawdę o prawdziwym bóstwie Syna Bożego. Znaleziono odpowiednie do tego terminy. Wtedy właśnie w większym stopniu zaczęto się interesować osobą Ducha Świętego i Jego rolą. Podejmowano próby wyjaśnienia Jego natury, miejsca i roli w Trójcy Świętej, oraz roli w Historii Zbawienia. W Credo przy Duchu Świętym pojawił się dodatek „który mówił przez proroków”. Oczywiście, tak jak to było w zwyczaju, szukano tekstów biblijnych mówiących o Nim. Ta ostatnia kwestia nie jest bynajmniej prosta, bo Pismo Święte w tym względzie jest niezwykle hermetyczne i trudne do rozszyfrowania. Przy szczegółowej egzegezie odkrywa się, często z zaskoczeniem, że o Duchu Świętym mówi ono w bardzo różnych kontekstach i przy użyciu bardzo wielu terminów, które często będą nazwane Jego „imionami”.

Jak to często się wielokrotnie zdarzało w historii Kościoła, pierwsze spekulacje i wyjaśnienia okazały się błędne. Radyklane twierdzenia niektórych teologów spotkały się ze zdecydowaną reakcją innych, którzy w pierwszej kolejności wykazywali błędy. Oficjalnych potępień  poglądów dokonywały synody. Dopiero w dalszej kolejności pojawiły się próby poprawnego wyjaśnienia tego zagadnienia.