Pisanie ksiąg biblijnych

Krótko, jak mi się wydaje, wam napisałem przy pomocy Sylwana, wiernego brata, upominając i stwierdzając, że taka jest prawdziwa łaska Boża, w której trwajcie (1 P 5, 12).

Rozkaz pisania otrzymuje święty Jan w Apokalipsie:

Doznałem zachwycenia w dzień Pański i posłyszałem za sobą potężny głos jak gdyby trąby mówiącej: Co widzisz, napisz w księdze i poślij siedmiu Kościołom: do Efezu, Smyrny, Pergamu, Tiatyry, Sardów, Filadelfii i Laodycei (Ap 1, 10–11).

Ten rozkaz: „napisz”, powtarza się później na początku każdego z siedmiu listów, skierowanych do wymienionych Kościołów. Pojawia się się również w innych sytuacjach, jak na przykład:

I mówi mi: Napisz: Błogosławieni, którzy są wezwani na ucztę Godów Baranka! I mówi im: Te słowa prawdziwe są Boże (Ap 19, 9).

Dokonaliśmy przeglądu tekstów biblijnych, które mówią o pisaniu Księgi, o intencjach autorów, poniesionym trudzie, a także losie tego, co zostało napisane. Są to zaledwie okruchy całego procesu pisania, dzięki któremu powstała Biblia. Jednak już podstawie tego możemy stwierdzić, że jest to Księga napisana przez ludzi, na sposób ludzki, to jest powszechnie stosowany w ramach cywilizacji, w której ci piszący tworzyli. Biblia jest jednym z owoców ludzkiej kultury i do niej całkowicie należy, choć ją równocześnie przerasta. Oprócz ludzkiego pisania mamy tu bowiem wyraźnie także zaznaczoną interwencję Boga, choć Stwórca nigdy nie zastępuje człowieka w dziele pisania. Mimo swego powiązania z Bogiem Księga ta nie spadła z nieba.
Na marginesie można zaznaczyć, że Biblia nawiązuje do tradycji żydowskich, które mówiły o księgach niebieskich, a także zawiera teksty, które pochodzą bezpośrednio od Boga, co zresztą bywa za każdym razem podkreślane. Oczywiste przy tym jest, że są one uważane za potwierdzenie otrzymania szczególnego objawienia od Boga – czego zresztą nigdy nie podaje się w wątpliwość.
Fragment taki znajduje się w Księdze Ezechiela:

Ty więc, synu człowieczy, słuchaj tego, co ci powiem. Nie opieraj się, jak ten lud zbuntowany. Otwórz usta swoje i zjedz, co ci podam. Popatrzyłem, a oto wyciągnięta była w moim kierunku ręka, w której był zwój księgi. Rozwinęła go przede mną; był zapisany z jednej i drugiej strony, a opisane w nim były narzekania, wzdychania i biadania.
A On rzekł do mnie: Synu człowieczy, zjedz to, co masz przed sobą. Zjedz ten zwój i idź przemawiać do Izraelitów! Otworzyłem więc usta, a On dał mi zjeść ów zwój, mówiąc do mnie: Synu człowieczy, nasyć żołądek i napełnij wnętrzności swoje tym zwojem, który ci podałem. Zjadłem go, a w ustach moich był słodki jak miód (Ez 2, 8–3,4).

Podobną scenę przedstawia Apokalipsa:

I ujrzałem innego potężnego anioła, zstępującego z nieba, obleczonego w obłok, i tęcza była nad jego głową, a oblicze jego było jak słońce, a nogi jego jak słupy ogniste, i w prawej ręce miał otwartą książeczkę (...).
A głos, który słyszałem z nieba, znów usłyszałem, jak zwracał się do mnie w słowach: Idź, weź księgę otwartą w ręce anioła stojącego na morzu i na ziemi! Poszedłem więc do anioła, mówiąc mu, by dał mi książeczkę. I rzecze mi: Weź i połknij ją, a napełni wnętrzności twe goryczą, lecz w ustach twych będzie słodka jak miód. I wziąłem książeczkę z ręki anioła i połknąłem ją, a w ustach moich stała się słodka jak miód, a gdy ją spożyłem, goryczą napełniły się moje wnętrzności.
I mówią mi: Trzeba ci znów prorokować o ludach, narodach, językach i o wielu królach (Ap 10, 1–2. 8–11).

Wiara w istnienie ksiąg, które są przejawem wszechwiedzy Boga, poświadczona jest w Piśmie Świętym. Stanowią one odzwierciedlenie wiedzy, jaką zawierają księgi niebieskie.
Pierwsza w chronologii dziejów Izraela wzmianka o Księdze Życia pojawia się w związku z Synajem w Księdze Wyjścia:

Przebacz jednak im ten grzech! A jeśli nie, to wymaż mię natychmiast z Twej księgi, którą napisałeś. Pan powiedział do Mojżesza: Tylko tego, który zgrzeszył przeciw Mnie, wymażę z mojej księgi (Wj 32, 32–33).

U Boga jest Księga Życia, w której zapisane są imiona żyjących. Kto zostanie wymazany z tej Księgi, musi umrzeć. Ponieważ kara śmierci była wynikiem przestępstwa, Księga Życia jest synonimem Księgi Sprawiedliwych. Nieprawi zostaną z niej wymazani:

Do winy ich dodaj winę,
niech nie dostąpią u Ciebie usprawiedliwienia.
Niech zostaną wymazani z księgi żyjących
i niech nie będą zapisani z prawymi! (Ps 69, 28–29).

Dlatego u Izajasza Księga Życia zawiera imiona świętych, którzy zostaną żywi na Syjonie i ostaną się w Jeruzalem.

W owym dniu Odrośl Pana
stanie się ozdobą i chwałą,
a owoc ziemi przepychem i krasą
dla ocalałych z Izraela.
I będzie tak:
Ten, kto pozostał żywy na Syjonie,
i który się ostał w Jeruzalem,
każdy będzie nazwany świętym
i wpisany do Księgi Życia w Jeruzalem (Iz 4, 2–3).

Charakterystyczne jest tu powiązanie księgi życia z Resztą i z Syjonem, jako rzeczywistością eschatologiczną, o czym świadczy w o w y m d n i u w poprzedzającym wierszu proroctwa Izajasza.
Bóg spisuje nie tylko imiona, ale także los człowieka:

Ty zapisałeś moje życie tułacze;
przechowałeś Ty łzy moje w swoim bukłaku:
czyż nie są spisane w Twej księdze? (Ps 56, 9),