Pisanie ksiąg biblijnych

i jego czyny:

dni określone zostały, Oczy Twoje widziały me czyny
i wszystkie są spisane w Twej księdze;
chociaż żaden z nich jeszcze nie nastał (Ps 139, 16).

Spis Boży dotyczy także narodów. Jahwe wylicza je i stwierdza o nich, że przynależą do Syjonu:

O Syjonie zaś będzie się mówić:
Każdy na nim się narodził,
a Najwyższy sam go umacnia.
Pan spisując wylicza narody:
Ten się tam urodził (Ps 87, 5–6).

Kiedy zaś nadejdzie czas największego ucisku, każdy, kto będzie zapisany w Księdze, dostąpi zbawienia.

W owych czasach wystąpi Michał, wielki książę, który jest opiekunem dzieci twojego narodu. Wtedy nastąpi okres ucisku, jakiego nie było, odkąd narody powstały, aż do chwili obecnej. W tym czasie naród twój dostąpi zbawienia: ci wszyscy, którzy zapisani są w księdze (Dn 12, 1).

Naukę Starego Testamentu rozwinęli rabini^[67]. Literatura judaizmu wyróżnia następujące księgi: Księgę Życia (lub inaczej Księgę Żyjących), w której zapisani są sprawiedliwi, przyjaciele Boga; Księgę Czynów Ludzkich, w której zapisu dokonują anioł, Henoch, Ezdrasz, Eliasz lub Mojżesz; Księgę Przeznaczeń Człowieka, w której opisane jest jego życie wraz z cierpieniami i radościami; oraz Księgę Bożych Planów wobec Świata, w której także spisana jest historia Izraela. Ostatnia nawiązuje do Księgi Daniela;

Strumień ognia się rozlewał i wypływał od Niego. Tysiąc tysięcy służyło Mu, a dziesięć tysięcy po dziesięć tysięcy stało przed Nim. Sąd zasiadł i otwarto księgi (Dn 7, 10).
.
Nowy Testament podejmuje tę ideę. Radością uczniów Jezusa ma być nie to, że duchy są im posłuszne, ale to, że imiona ich są zapisane w niebie.

Jednak nie z tego się cieszcie, że duchy się wam poddają, lecz cieszcie się, że wasze imiona zapisane są w niebie (Łk 10, 20).

Znakiem wybrania współpracowników świętego Pawła jest zapisanie ich w Księdze Życia:

Także proszę i ciebie, prawdziwy Syzygu, pomagaj im, bo one razem ze mną trudziły się dla Ewangelii wraz z Klemensem i pozostałymi moimi współpracownikami, których imiona są w księdze życia (Flp 4, 3).

Jest to stwierdzenie powołania do zbawienia. Imię zwycięzcy, jak mówi Duch Kościołom, nie będzie wymazane z Księgi Życia.

Tak szaty białe przywdzieje zwycięzca, i z księgi życia imienia jego nie wymażę. I wyznam imię jego przed moim Ojcem i Jego aniołami (Ap 3, 5).

Jak wiemy, z Księgi tej można zostać wymazanym, zwycięzca zatem zapewnia sobie wpis trwały. Zapis ten widnieje pod imieniem Baranka i istnieje od założenia świata.

Wszyscy mieszkańcy ziemi będą oddawać pokłon władcy, każdy, którego imię nie jest zapisane od założenia świata w księdze życia zabitego Baranka (Ap 13, 8).

Imię mieszkańców ziemi będących wrogami Boga nie jest zapisane w Księdze Życia.

Bestia, którą widziałeś, była i nie ma jej, ma wyjść z Czeluści, i zdąża na zagładę. A zdumieją się mieszkańcy ziemi, ci, których imię nie jest zapisane w księdze życia od założenia świata (Ap 17, 8).

Do tych wzmianek o zapisie w Księdze Życia dochodzi zapisanie w niebiosach podane przez autora Listu do Hebrajczyków jako szczególna cecha pierworodnych^[68].

Wy natomiast przystąpiliście do góry Syjon, do miasta Boga żyjącego, Jeruzalem niebieskiego, do niezliczonej liczby aniołów, na uroczyste zebranie, do Kościoła pierworodnych, którzy są zapisani w niebiosach (...) (Hbr 12, 22–23).

---

Przypisy

^[1] Por. J. Bańka, Filozofia cywilizacji, t. I: Cywilizacja diatymiczna czyli świat jako strach i łup, Katowice 1986, s. 269. Stelę Kodeksu Hammurabiego, odnalezioną w Suzie w roku 1901 i zawierającą dwieście osiemdziesiąt dwa artykuły prawa, przedstawia rycina w: Odkrycia młodych. Encyklopedia Larousse Gallimard, nr 10, s. 146.
^[2] „Prawo dwunastu tablic (łac. leges duodecim tabularum) – słynna kodyfikacja prawa rzymskiego opracowana przez komisję złożoną z dziesięciu mężów (decemviri legibus scribundis) w latach 451–449 p.n.e. Kodeks wyryto na spiżowych tablicach i wystawiono na Forum rzymskim oraz na rynkach i placach wszystkich kolonii rzymskich. Jako pierwszy kodeks prawa rzymskiego stanowił przedmiot badań niezliczonej rzeszy komentatorów rzymskich, a jako najstarszy pomnik prozy rzymskiej był przedmiotem badań filologów jeszcze w starożytności (...). Do naszych czasów dotrwały tylko fragmenty tej kodyfikacji przekazane w pismach komentatorów”, Mała encyklopedia kultury antycznej, dz. cyt., s. 614.
^[3] Por. D. Mollat SJ, Chwała, w: Słownik Teologii Biblijnej, praca zbiorowa pod redakcją X. Leon-Dufoura, przełożył K. Romaniuk, Poznań 1973, s. 134–136.
^[4]Por. X. Leon-Dufour, Obłok, w: tamże, s. 589 n.
^[5] E. Fleg, Mojżesz w opowieściach mędrców, przełożyli U. Grajczak i R. Szmydki OMI, Lublin 1994, s. 89–92.
^[6] Por. A. Cohen, Talmud. Syntetyczny wykład na temat Talmudu i nauk rabinów dotyczących religii, etyki i prawodawstwa, przełożyła R. Gromacka, Warszawa 1995, s. 58.
^[7] Por. tamże, s.73-83.
^[8] E. Fleg, Mojżesz w opowieściach mędrców, dz. cyt., s. 95–97.
^[9] Por. J. H. Prado Flores, Mojżesz. Poza pustynię, przełożyła A. Wawrykowicz, Wrocław 1994, s. 116–118.
^[10] „Picie wody zmieszanej z popiołem stanowiło specyficzną formę pokuty. Analogię z tym faktem wykazuje Lb 5, 17–31” – przypis ad locum w: M. Peter, Księga Wyjścia, w: Biblia Poznańska , t. 1, s. 149. W piątym rozdziale Księgi Liczb przedstawione jest prawo o sądzie Bożym nad kobietą podejrzaną przez swego męża o wiarołomstwo. Wśród licznych ceremonii kobiecie takiej kapłan dawał pić gorzką wodę. Por. T. Jelonek, Prorocy Starego Testamentu (Biblia dla wszystkich) , Kraków 1993, s. 26. Woda gorzka według Miszny (Sotah 5, 1; jest to traktat o kobiecie wiarołomnej, zawarty w trzecim Porządku, zwanym Naszim, to znaczy Kobiety) była to święta woda prawdopodobnie z miedzianej umywalni zmieszana z pyłem z podłogi przybytku. Por. S. Łach, Księga Liczb. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (Pismo Święte Starego Testamentu, t. II, cz. 2), Poznań 1970, s. 95.
^[11] Por. S. Łach, Księga Wyjścia. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (Pismo Święte Starego Testamentu, t. I, cz. 2), Poznań, s. 272.
^[12] Por. S. Łach, Księga Wyjścia, dz. cyt., s. 282.
^[13] Por. M. Peter, Księga Wyjścia, dz. cyt., s. 152.
^[14] Por. S. Łach, Księga Wyjścia, dz. cyt., s. 284n.
^[15] Por. M. Lurker, Bogowie i symbole starożytnych Egipcjan, przełożył A. Łukaszewicz, Warszawa 1995, s. 182.
^[16] Por. na przykład: T. Jelonek, Księga Jecira, „Analecta Cracoviensia” 2001, nr 33, s. 369–384.
^[17] Na temat tego dzieła por. T. Jelonek, Z problematyki mistyki żydowskiej, w: Minister Verbi. Liber sollemnis Excellentissimo Domino Domino Archiepiscopo Henrico Muszyński Metropolitae Gnesnensi ad honorandum decimum quarum eiusdem vitae lustrum expletum dedicatus oblatusque, Gnesne 2003, s. 933–934.
^[18] Hebr. Kadosz Baruch Hu, najczęściej występujące w Zoharze imię Boga, rodem z Hagady.
^[19] Prawda.
^[20] Ez 9, 4.
^[21] Śmierć.
^[22] Wszechmocny (tłumaczone na grecki jako Pantokrator).
^[23] Kłamstwo, fałsz.
^[24] Hebr. Szalosz
^[25] Przypis Frenka mówi, że litery Kof i Resz, czyli kor – „zimny”, tworzą słowo przeciwne ciepłu, a więc jest to złe połączenie.
^[26] Czyli „związek”, „połączenie”, choć i „spisek”, „knowanie”.
^[27] Hebr. cadikim.
^[28] W kabale i chasydyzmie najważniejsze określenie człowieka sprawiedliwego, bogobojnego, zacnego, oddanego zgłębianiu Tory – jednym słowem, realizującego żydowski ideał świętości. Także określenie Boga.
^[29] Ps 11, 7.
^[30] Litera Jod wchodzi – obok liter Waw i He – w skład tetragramu JHWH (Jahwe, Jechowa), Jah oraz podwójny Jod, bodaj najczęściej spotykanych form imienia boskiego.
^[31] Wedle podań Zoharu, człowiek stworzony został zrazu jako postać janusowa, o dwóch twarzach patrzących w przeciwne strony. Dopiero później Bóg rozdzielił je tak, aby patrzyły jedna na drugą, jako mężczyzna i kobieta.
^[32] Ocalenie.
^[33] Oswobodzenie, wybawienie.
^[34] Występek, grzech.
^[35] Skromność.
^[36] Grzech.
^[37] Hebr. nofelim rozpoczyna litera Nun.
^[38] Hebr. somech.
^[39] Ps. 145, 14.
^[40] Hebr. nora’.
^[41] Hebr. nawe – „piękny”, „przystojny” (a więc, „który przystoi”).
^[42] Hebr. melech.
^[43] Na słowo „król” (melech) składają się litery Mem, Lamed i Kaf.
^[44] Hebr. Kewodcha („Twoja Chwała”).
^[45] Hebr. kelaja.
^[46] Hebr. kala.
^[47] Iz 10,23.
^[48] Patrz przypis 54.
^[49] Hebr. tow. Słowo to ma szeroki zakres znaczeniowy (jak łac. bonum, bona) i odnosi się często do wartości moralnych, etycznych.
^[50] Ps 31,20.
^[51] Hebr. jitab’u.
^[52] Lm 2, 9.
^[53] Grzech, występek.
^[54] Hebr. zachor.
^[55] Wj 20, 8.
^[56] Kształt litery Zajin przypomina młot albo topór, słowo zajin znaczy „oręż”.
^[57] Patrz przypis 29.
^[58] Hebr. dal.
^[59] Hebr. gomel.
^[60] „Błogosławić” – hebr. barach; „błogosławieństwo” – beracha.
^[61] Słowa ’echad („jedno”), ’anochi , ’ani („ja) oraz ’Elohim („Bóg”) zaczynają się wszystkie od litery Alef, pierwszej w alfabecie.
^[62] Wartość liczbowa Alefa wynosi 1.
^[63] „Na początku stworzył”.
^[64] „Bóg” (świat itd.: początek Księgi Rodzaju).
^[65] Opowieści Zoharu, przełożył z hebrajskiego i komentarzem opatrzył I. Kania, Kraków 1994, s. 9-15.
^[66] W toku tego rozumowania podążamy za relacją Księgi Wyjścia. Księga Powtórzonego Prawa ma inne rozwiązanie. Mojżesz ma przynieść na górę kamienne tablice, ale pisze na nich Bóg.
„W tym czasie powiedział mi Pan: Wyciosaj sobie dwie kamienne tablice podobne do pierwszych, a wstąp do mnie na górę. Uczyń też arkę z drzewa. Napiszę na tablicach przykazania, które były na pierwszych tablicach – stłuczonych przez ciebie – i włożysz je do arki. Uczyniłem arkę z drzewa akacjowego, wyciosałem dwie kamienne tablice, podobne do pierwszych, i wstąpiłem na górę, mając w rękach obie tablice. A On napisał na tablicach pismem, jak poprzednio, Dziesięć Przykazań, które Pan do was wyrzekł na górze spośród ognia w dniu zgromadzenia, i dał mi je Pan” (Pwt 10, 1–4).
Późniejsza relacja bardziej podkreśla boski charakter objawionego słowa. Nam jednak bardziej potrzebna jest myśl zawarta w Księdze Wyjścia.
^[67] Por. H. L. Strack, P. Billerbeck, Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud und Midrasch, München 1922, t. 2, s. 169–174.
^[68] Por. T. Jelonek, „Zgromadzenie pierworodnych zapisanych w niebiosach” (Hbr 12, 23a). Przyczynek do eklezjologii Nowego Testamentu, „Analecta Cracoviensia” 1978, nr 10, s. 175–177.