Pisanie ksiąg biblijnych

Następna była litera Tet:
– A może ze mnie zechcesz stworzyć świat? Przecież ja stoję na początku tego, co dobre i słuszne!^[49]
Pan odpowiedział:
– Nie stworzę z ciebie świata, bo całe dobro, które masz, kryjesz i chowasz w swoim wnętrzu. A oto napisano: „Jakże jest wielka, o Panie, twoja dobroć, którą zachowujesz dla tych, co się boją Ciebie”^[50]. Skoro więc ukrywasz dobroć w swoim wnętrzu, to nie ma w niej udziału świat, jaki zamierzam stworzyć, lecz tylko ten, który nadejdzie. I jeszcze jedno: ponieważ dobroć swą ukryłaś w sobie, zapadną^[51] się wierzeje świątyni, jak to napisano: „Zapadną się w ziemię twoje bramy”^[52]. Ponadto właśnie wlecze się za tobą litera Chet; gdy się obie połączycie, powstanie słowo CHAT^[53]. Oto dlaczego liter Chet i Tet nie ma w imieniu żadnego ze świętych plemion Izraela.
Litera Tet wysłuchała tych słów i odeszła.
Następnie stanęła przed Nim litera Zajin i tak przemówiła:
– Władco światów! Zechciej stworzyć świat ze mnie, bo to z moją pomocą synowie Izraela zachowują szabat, jak to napisano: „Pamiętaj^[54] o dniu szabatu, aby go uświęcić^[55]”.
Na to odparł Święty, niech będzie Błogosławiony:
– Nie będę stwarzał świata poczynając od ciebie, bo jest w tobie bitwa i miecz ostry, i włócznia wojenna – stosownie do twego kształtu^[56].
I natychmiast litera Zajin odeszła sprzed Jego oblicza.
Weszło Waw i powiedziało:
– Królu świata! A może ze mnie spodoba Ci się stworzyć świat? Wszak jestem jedną z liter Twego imienia!^[57]
Odpowiedział jej Pan:
– Waw! Tobie i literze He powinno wystarczyć, że składacie się na moje imię, że wyryte zostałyście jako moje imię. Nie będę stwarzał z was świata.
Weszły litery Gimel i Dalet, zanosząc prośbę podobną, jak ich poprzedniczki, ale Święty, niech będzie błogosławiony, odesłał i je ze słowami:
– Zadowolić się musicie przebywaniem razem, bo biednych na tym świecie nigdy nie zabraknie; czekają oni na miłosierne uczynki. Dalet to przecież „biedny”^[58], a Gimel – to ten, który czyni^[59] dlań dobro. Dlatego nie rozdzielajcie się, tylko nawzajem podtrzymujcie.
Weszła litera Bet, mówiąc:
– Panie świata! Ode mnie racz zacząć stwarzanie, bo właśnie przeze mnie BŁOGOSŁAWIĄ^[60] Ci w niebiosach i na ziemi.
Odrzekł jej na to Święty, oby był błogosławiony:
– Zaprawdę, od ciebie rozpocznę to dzieło: ty będziesz początkiem stworzenia – nowego, trwałego świata.
I tylko litera Alef nie podeszła przed oblicze Pana, przeto zwrócił się do niej:
– Alefie, Alefie! Dlaczego nie przyszedłeś do mnie jak wszystkie inne litery?
Odrzekł Alef:
– Wszystkie one odeszły z niczym sprzed Twego oblicza; cóż ci zatem po mnie? Poza tym obdarzyłeś już przecież Bet wielkim darem, a nie przystoi królowi odbierać daru słudze, który go był otrzymał, i dawać drugiemu.
– Alefie, Alefie! Chociaż stwarzać będę świat od litery Bet, ciebie właśnie ustanowię naczelnikiem wszystkich liter. Tylko z tobą będę stanowił Jedno, Ja, Bóg^[61]. Od ciebie też zaczynać się będą rachunki^[62] i wszystkie wielkie dzieła.
I dlatego słowa BERESZIT BARA^[63] rozpoczynają się od litery Bet, następne zaś – ELOHIM ET^[64] – od litery Alef^[65].

To oczywiście jest zupełnie inny poziom poznania w stosunku do uwag o alfabecie, którymi zajmowaliśmy się poprzednio. Jest to jednak także przykład zjawiska kulturowego, z jakim związana jest Biblia w swoim oddziaływaniu, i z tego powodu można było zrobić tę długą dygresję. Wracamy do pisania Biblii.

Przedstawiliśmy sprawę zapisania Dekalogu na kamiennych tablicach. Ostatecznie nie zostały one wyryte ręką Boga, ale Mojżesza, który uczynił to na rozkaz Boga i – można powiedzieć – pod Jego okiem, gdyż z pustymi tablicami udał się na górę Synaj i tam w obecności Chwały Bożej dokonał swego dzieła^[66].
I tak będzie się działo jeszcze nieraz. Pismo Święte często informuje nas o ludzkim działaniu, o pisaniu przez konkretnych ludzi, lecz bardzo często to pisanie dokonywać się będzie na wyraźny rozkaz Boga i będzie zawierać od Niego otrzymane pouczenie.

Jeszcze przed relacją o tablicach przykazań Księga Wyjścia mówi o spisaniu słów Pana:

Wrócił Mojżesz i obwieścił ludowi wszystkie słowa Pana i wszystkie Jego zlecenia. Wtedy cały lud odpowiedział jednogłośnie: Wszystkie słowa, jakie powiedział Pan, wypełnimy. Spisał więc Mojżesz wszystkie słowa Pana. Nazajutrz wcześnie rano zbudował ołtarz u stóp góry i postawił dwanaście stel, stosownie do liczby dwunastu pokoleń Izraela (Wj 24, 3–4).

O spisaniu Prawa przez Mojżesza czytamy także w Księdze Powtórzonego Prawa:

I napisał Mojżesz to Prawo, dał je kapłanom, synom Lewiego, noszącym Arkę Przymierza Pańskiego, i wszystkim starszym Izraela (Pwt 31, 9).

Mojżesz także poleca spisanie Prawa na tablicach kamiennych po przejściu Jordanu:

A po przejściu Jordanu do ziemi, którą daje ci Pan, Bóg twój, postawisz wielkie kamienie i pobielisz je wapnem. Wypiszesz wszystkie słowa tego Prawa po przejściu, aby wkroczyć do ziemi, którą wam daje Pan, Bóg twój – ziemi opływającej w mleko i miód – jak wam przyrzekł Pan, Bóg ojców waszych. Gdy przejdziecie Jordan, postawicie te kamienie, jak ja wam dziś nakazuję, na górze Ebal i wapnem je pobielicie.
Na kamieniach wypiszecie wszystkie słowa tego Prawa. Wyryjcie je dobrze! (Pwt 27, 2–4. 8).

Księga Jozuego opisuje wykonanie polecenia Mojżesza:

Wtedy Jozue zbudował ołtarz dla Pana, Boga Izraela, na górze Ebal, jak rozkazał Mojżesz, sługa Pana, Izraelitom: jak napisano w księdze Prawa Mojżesza: Ołtarz z kamieni surowych, nie ociosanych żelazem. Na nim złożono Panu ofiary uwielbienia i biesiadne. Jozue sporządził tamże na kamieniach odpis Prawa, które Mojżesz spisał dla Izraelitów. Następnie cały Izrael i jego starsi, zwierzchnicy ludu i sędziowie, zarówno cudzoziemcy, jak i współplemienni, stanęli po obu stronach arki, naprzeciw kapłanów i lewitów, połowa po stronie góry Garizim, a druga połowa po stronie góry Ebal, jak już uprzednio zarządził Mojżesz, sługa Pana, aby pobłogosławić lud Izraela. Następnie Jozue odczytał wszystkie słowa Prawa, błogosławieństwo i przekleństwo, wszystko dokładnie, jak napisano w księdze Prawa. Nie opuścił Jozue ani jednego polecenia danego przez Mojżesza, ale odczytał je wobec całego zgromadzenia Izraela, w obecności kobiet, dzieci i cudzoziemców, którzy zamieszkali wśród ludności (Joz 8, 30–35).