Cierpienie na przykładzie Psalmu 22. Studium egzegetyczno – teologiczne.

DZIĘKCZYNNE

Kolejnym gatunkiem psalmów są psalmy dziękczynienia, które stanowią końcowy akt w dramacie ludzkich cierpień. Psalmy dziękczynne w Psałterzu jak i poza nim są dowodem głębokiej pobożności Izraelitów. Prawdziwa bowiem pobożność pamięta o Bogu nie tylko w chwilach ucisku i smutku, ale także w i momentach radości i tryumfu^[53].
Po okrzyku radości psalmista wspomina otrzymana łaskę, dziękuje, wysławia Boga, niekiedy obiecuje złożyć ofiarę. Przeważnie są to dziękczynienia za doznane łaski osobiste; niektóre za opiekę Boża nad narodem^[54].
Struktura Psalmów dziękczynnych jest taka sama jak w poprzednich dwóch rodzajach, tzn. wprowadzenie, osnowa – część zasadnicza i zakończenie^[55].
W wprowadzeniu Psalmista wyraża swój zamiar podziękowania
Bogu np.: „Dziękować będę Jahwe całym moim sercem” Ps 9,2^[56].
Główna część Psalmów dziękczynienia stanowi opowiadanie o nieszczęściu, z jakiego Bóg wybawił naród wybrany czy Psalmistę.Jeśli nieszczęście to spowodowane było grzechem, wtedy w Psalmie dziękczynnym mieści się wyznanie tegoż grzechu i podziękowanie Bogu za przebaczenie i wybawienie od cierpień spowodowanych tym grzechem. Istotne w każdym Psalmie dziękczynnym jest, że dziękujący wyznawał iż Jahwe przyszedł mu z pomocą. Toteż hebrajski termin ”todah” oznaczał równocześnie „podziękowanie” jak i „wyznanie”^[57].
Zakończenie Psalmów dziękczynnych stanowi zachęta innych do wspólnego dziękowania Bogu za otrzymane łaski, czy postanowienie zachowania wdzięczności po wszystkie wieki lub powtórzenie podziekowania^[58].

KRÓLEWSKIE – MESJAŃSKIE

Psalmy te są to modlitwy króla lub za króla. Ze względu na ścisły związek króla Izraela z osobą Mesjasza, królestwa Dawidowego z królestwem eschatologicznym niektóre z psalmów królewskich przekraczają sferę czysto ludzka i królestwo doczesne, a wchodzą w sferę nadprzyrodzoną królestwa mesjańskiego^[59]. Utwory te są według wszelkiego prawdopodobieństwa z okresu monarchii, dotyczące konkretnych następców Dawida oraz odzwierciedlają język i zwyczaje dworu królewskiego^[60].
Do tej grupy zaliczamy 10 psalmów: 2, 10, 21, 45, 72, 89, 101, 110, 132, 144. Tak treściowo przedstawia się jeden z psalmów mesjańskich: Ps 110,1-7
1 Dawidowy. Psalm. Wyrocznia Boga dla Pana mego: Siądź po mojej prawicy, aż Twych wrogów położę jako podnóżek pod Twoje stopy.
2 Twoje potężne berło niech Pan rozciągnie z Syjonu: Panuj wśród swych nieprzyjaciół!
3 Przy Tobie panowanie w dniu Twej potęgi, w świętych szatach [będziesz]. Z łona jutrzenki jak rosę Cię zrodziłem.
4 Pan przysiągł i żal Mu nie będzie: Tys Kapłanem na wieki na wzór Melchizedeka.
5 Pan po Twojej prawicy zetrze królów w dniu swego gniewu.
6 Będzie sądził narody, wzniesie stosy trupów, zetrze głowy jak ziemia szeroka.
7 Po drodze będzie pił ze strumienia, dlatego głowę podniesie^[61].


1.3 Ps 22 – budowa literacka.

Psalm 22 jest lamentacją, w której nie ma osobnej inwokacji, tj. wołania o pomoc, lecz zaraz przechodzi Psalmista do skargi, która tworzy z inwokacją całość w postaci bólu^[62]. Jest to pytanie do Boga: „Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?" ^[63]. Gatunek ten jest bardzo łatwy do określenia^[64]. Jednak trzeba się zastanowić po ustaleniu, że Ps 22 jest lamentacją; jaka to jest lamentacja: indywidualna czy zbiorowa^[65].
W pierwszej części tegoż psalmu występują wyraźne elementy lamentacji indywidualnej: skarga przechodząca w prośbę („Nie stój z dala ode mnie, bo klęska jest blisko, a nie ma wspomożyciela”^[66]; „Ty zaś, o Panie, nie stój z daleka; Pomocy moja, spiesz mi na ratunek! Ocal od miecza moje życie, z psich pazurów wyrwij moje jedyne dobro, wybaw mnie od lwiej paszczęki i od rogów bawolich - wysłuchaj mnie!”^[67]). Kolejnym elementem tego problemu jest opis sytuacji („Ja zaś jestem robak, a nie człowiek, pośmiewisko ludzkie i wzgardzony u ludu. Szydzą ze mnie wszyscy, którzy na mnie patrzą, rozwierają wargi, potrząsają głową: Zaufał Panu, niechże go wyzwoli, niechże go wyrwie, jeśli go miłuje” ^[68]; „Otacza mnie mnóstwo cielców, osaczają mnie byki Baszanu. Rozwierają przeciwko mnie swoje paszcze, jak lew drapieżny i ryczący. Rozlany jestem jak woda i rozłączają się wszystkie moje kości; jak wosk się staje moje serce, we wnętrzu moim topnieje. Moje gardło suche jak skorupa, język mój przywiera do podniebienia, kładziesz mnie w prochu śmierci. Bo sfora psów mnie opada, osacza mnie zgraja złoczyńców. Przebodli ręce i nogi moje, policzyć mogę wszystkie moje kości. A oni się wpatrują, sycą mym widokiem; moje szaty dzielą miedzy siebie i los rzucają o moją suknię” ^[69]) i wyznania ufności („A przecież Ty mieszkasz w świątyni, Chwało Izraela! Tobie zaufali nasi przodkowie, zaufali, a Tyś ich uwolnił; do Ciebie wołali i zostali zbawieni, Tobie ufali i nie doznali wstydu”. ^[70]; „Ty mnie zaiste wydobyłeś z matczynego łona; Ty mnie czyniłeś bezpiecznym u piersi mej matki. Tobie mnie poruczono przed urodzeniem, Ty jesteś moim Bogiem od łona mojej matki, Nie stój z dala ode mnie, bo klęska jest blisko, a nie ma wspomożyciela”. ^[71]).