Sobory powszechne w Kościele

Jakie były główne tematy poruszane na soborach powszechnych?

Zestawiając wszystkie sobory powszechne możemy wybrać najważniejsze kwestie podejmowane podczas obrad.

• I. Nicea I 325 – rozstrzygnięto spory ariańskie oraz ustalono termin (datę) obchodzenia Wielkanocy.
• II. Konstantynopol I 381 – jednoznacznie przypomniano na nim prawdę o boskości Ducha Świętego i uzupełniono nicejskie wyznanie wiary.
• III. Efez 431 – potępiono naukę Nestoriusza o dwóch całkiem różnych naturach w Chrystusie, wskutek czego Matka Boska miała być matką tylko Chrystusa-Człowieka (Chrystotokos) a nie Chrystusa-Boga (Theotokos). W efekcie nastąpił decydujący impuls dla rozwoju kultu maryjnego w Kościele; nadto potwierdzono powszechny prymat następców św. Piotra.
• IV. Chalcedon 451 – rozstrzygnięto toczące się spory chrystologiczne, stwierdzono na nim dwie natury w Chrystusie: Boską i ludzką, istniejące nierozdzielnie i bez pomieszania; był to największy sobór starożytności.
• V. Konstantynopol II 553 – zajmował się sprawą tzw. trzech rozdziałów, których potępienie miało utorować drogę do zgody z monofizytami /zwolennikami nauki o jednej, tylko Boskiej, naturze Chrystusa/.
• VI. Konstantynopol III 680 – ostatecznie zakończył spory chrystologiczne, potępił monoteletyzm, czyli błędną naukę o jednej, Boskiej woli istniejącej w Chrystusie. Sobór przypomniał naukę o dwóch wolach jako wpływ dwóch natur, przy czym wola ludzka nie przeciwstawiała się, ale ulegała we wszystkim Boskiej.
• VII. Nicea II 787 – wypowiedział się za kultem świętych obrazów – rozróżnił subtelnie uwielbienie należne samemu Bogu od nabożnej czci, która zgodnie z tradycją powinna być oddawana obrazom.
• VIII. Konstantynopol IV 869/870 – zajął się schizmą Focjusza, którego złożył z urzędu i wyklął; nastąpiło uroczyste potwierdzenie nauki o jedności duszy ludzkiej. Był ostatnim Soborem na Wschodzie.
• IX. Lateran I 1123 – zatwierdził i ogłosił uroczyście konkordat wormacki z 1122 r. kładący kres walce o inwestyturę. Wezwano do krucjat.
• X. Lateran II 1139 – potwierdzono wybór Innocentego na papieża i potępiono błędy Arnolda z Brescji; nastąpiło utrwalenie reformy gregoriańskiej.
• XI. Lateran III 1179 – zatwierdzono wybór papieża przez dwie trzecie ważnych kardynalskich głosów, powołano szkoły katedralne i parafialne.
• XII. Lateran IV 1215 – potępiono herezję waldensów i albigensów; przyjęto obowiązek spowiedzi i Komunii wielkanocnej, ustalono reformę kościelnych procedur sądowych i prawa małżeńskiego.
• XIII. Lyon I 1245 – pozbawiono cesarza Fryderyka II czci i godności monarszej, został ekskomunikowany.
• XIV. Lyon II 1274 – ustalono ścisłe przepisy dotyczące konklawe.
• XV. Vienne 1311-1312 – podniesiono sprawę zakonu templariuszy i rozwiązano go.
• XVI. Konstancja 1415-1418 – przezwyciężono Wielką Schizmę Zachodnią.
• XVII. Bazylea-Ferrara-Florencja-Rzym 1431-1445 – pierwsze gruntowne opracowanie teologicznych różnic pomiędzy prawosławiem i katolicyzmem.
• XVIII. Lateran V 1512-1517 – potwierdzono dogmat o jedyności i indywidualności duszy ludzkiej.
• XIX. Trydent 1545-1563 – zażegnanie rysującego się wskutek braku reform rozłamu religijnego; reorganizacja kurii rzymskiej, rytu łacińskiego, kalendarza, ustroju i prawa kościelnego.
• XX. Watykan I 1869-1870 – zdefiniowano dogmat o nieomylności papieża w sprawach wiary i moralności.
• XXI. Watykan II 1962-1965 – przedstawiono program gruntownej odnowy życia religijnego. Największe nowości wniósł w zakresie zmian w liturgii, przyznania prawa do wolności religijnej wszystkim, uznanie pozytywnych elementów w innych wyznaniach chrześcijańskich, a nawet w religiach niechrześcijańskich.

Widzimy więc, że Kościół nieustannie odczytuje znaki czasu, odnawia się, by skutecznie wypełniać swoją zbawczą rolę w rzeczywistości ziemskiej.