Księga Mądrości

1.1.2.3. Pouczenia historii (Mdr 10-19)

Wspomnienie Wyjścia w formie hymnu ma na celu nie tylko podkreślenie ostatniego wersetu modlitwy (9,18), a więc ocenę prośby o Mądrość, ile połączeniem Wyjścia ze stworzeniem, a pochodzenia Izraela z pochodzeniem świata i człowieka. Dlatego refleksja autora nad stworzeniem (co widać od samego początku Księgi) trwa (10,1-2; 11,17-12,1; 13,3-5; 14,5.11-13; 15,8.11; 16,24; 19,6-12.18-21), a zarazem tłumaczy się, jako że autor - wspominając plagi egipskie i dobra udzielone Izraelowi na pustyni - obstaje przy zgubnej albo zbawczej roli niektórych elementów przyrody: wody, zwierząt itd. To właśnie wszechświat w ręku Boga przekształca się i walczy na rzecz sprawiedliwych, a przeciw ich prześladowcom. Interpretacja ta, która widzi w Wyjściu kosmiczną walkę, pozwala dostrzec w nim nowe stworzenie (przede wszystkim w 16,9). Refleksja ta - łącząc ze sobą historię i walkę - ma na celu wzrost nadziei: to, czego dokonał Pan u początków Izraela jest przykładem Jego sposobu działania zawsze i wszędzie (19,22). Tak oto wyjaśnia się eschatologia pierwszej części Księgi, a dzięki tym wyjaśnieniom można zrozumieć elementy apokaliptyczne obecne w jej pierwszej części (5,17-23). Lektura Wyjścia zaproponowana w Mdr 11-19 jest kluczem do tej interpretacji: budujące pochodzenie objaśnia kres. Taka właśnie jest postawa mędrca, bowiem Bóg jest Bogiem wiernym.

1.1.3. Kilka ważnych tekstów

1.1.3.1. Mdr 2, 12-20: bezbożni planują prześladowanie sprawiedliwego

Czy jest to tekst mesjański? Ojcowie Kościoła, a po nich komentatorzy średniowieczni widzieli w nim proroctwo zapowiadające śmierć Jezusa. Interpretację tego rodzaju - zgodnie z literalnym znaczeniem tekstu -przyjmowali niektórzy komentatorzy aż do początku XX wieku. Jednak, począwszy od końca średniowiecza, w tekście tym dostrzegano częściej obraz samego Izraela, jako że brak tu jakiegokolwiek odniesienia do konkretnych osób ze Starego Testamentu, czy do czasów autora. Poza tym, nie można wykazać, że Mt 27, 43 jest cytatem z Syr 2, 18. Obecnie zaś widzi się w cierpiącym sprawiedliwym typowy przypadek religijnego prześladowania popychający do paroksyzmu. W ten sposób nie wyklucza się mesjańskiego znaczenia tekstu, w linii tak zwanego „pełnego znacze­nia", a ponieważ mówi się o typowym przypadku, więc winien on również obejmować mękę Jezusa.

1.1.3.2. Mdr 3, 1-9: cierpienie i śmierć sprawiedliwych

Tym razem wypowiedź ukazująca sprawiedliwych, którzy rzeczywiście cierpią aż do śmierci (nie mówi się tu o planie bezbożnych) przeciwstawia się opinii osób, które zatrzymują się wyłącznie na bezpośredniej i ograni­czonej oczywistości (nie mówi się tu o prześladowcach, jak utrzymuje Barucq). Tak więc różnica zależy od egzystencjalnej rzeczywistości wiary i wierności sprawiedliwych, będącej przeciwnym biegunem braku rozu­mowania tamtych osób: sprawiedliwy wie, iż chodzi tylko o próbę, że Bóg go nie odrzuci oraz że jego nadzieja będzie nagrodzona. To przeciw­stawienie dwu sposobów przyjmowania cierpienia i śmierci (sposoby, które nie wnoszą nic do sprawy dobroci czy sprawiedliwości Boga, inaczej niż u Hioba) jest zawsze aktualne.