Księga Mądrości

1.1.3.3. Mdr 7, 22-24: przymioty ducha Mądrości

Lista cech ducha Mądrości w Mdr 7, 22-24 przypomina opis Dobra autorstwa stoika Kleantesa, a wymienione tu cechy ducha Mądrości (jest ich 21 = 3 x 7) są swoiście oryginalne. Pierwsze dwie, pochodząc odpowiednio ze stoicyzmu („rozumny") i z Biblii („święty"), umiejscawia­ją ducha zamieszkującego Mądrość na poziomie przekraczającym to, co materialne. Druga para przeciwstawia jedyność tego ducha mnogości jego zdolności i działań. Autor opisuje następnie właściwości, które działania tego ducha czynią niezwykle czystymi i skutecznymi: nie podlega on porządkowi materialnemu, wszystko przenika i nie powoduje żadnej szko­dy. Autor począwszy od jedenastej cechy tego ducha (która jest cechą centralną) przypomina jego przymioty w kierowaniu światem: dobroć jego zamiarów i jego działania; spontaniczność działania, której nic nie może przeszkodzić; stałość i spokój działania; nieograniczoną moc i rozumność.

1.1.3.4. Mdr 11, 23 - 12, 2 i 12, 19-22: cierpliwość Boga - model dla wierzących

Bóg - choć mógłby zniszczyć swe stworzenie przez pewnego rodzaju anty-stworzenie lub tylko swym tchnieniem (pneuma) (11, 15-20) - zwleka, przymyka oczy na winy i zsyła tylko lekkie kary, aby obudzić sumienie grzesznika. Oczekuje jedynie, aby ten się poprawił i uwierzył. Taka była Jego wyważona pedagogia w czasie plag egipskich. Racją tej wstrzemięźliwości Boga jest Jego miłość do stworzenia, ponieważ stale jest w nim obecny przez swojego niezniszczalnego Ducha. Takie postępowanie Boga winien naśladować wierny, którego On zaprosił do sądzenia grzesz­ników z owym „wyważeniem" (12, 22, korektura) i wyrozumiałością, a z drugiej strony, kiedy sam grzeszy, to tym samym wezwany jest do ufności w miłosierdzie Boga, który daje czas na nawrócenie.

1.1.3.5. Mdr 13, 1-9: poznanie Boga na podstawie Jego dzieł

Cała tradycja chrześcijańska podkreślała elementy teodycei obecne w tym tekście i już bardzo wcześnie połączyła je z Rz 1,9-20: Boga może poznać ten, kto rozmyśla nad pięknem wszechświata. Ten Bóg jest równocześnie Stwórcą świata i Panem, który objawił się Mojżeszowi (Mdr 13,1b; por. Wj 3, 14 LXX). Nie może więc być różnicy między Bogiem wierzących i Bogiem filozofów. Dlaczego więc filozofowie pogańscy nie poznali Go? Na to pytanie autor nie odpowiada: otwiera to przestrzeń dla licznych hipotez.

1.1.3.6. Mdr 14, 22-31: nieuznanie Boga prowadzi do niemoralności

Bałwochwalstwo, nadające drewnu lub kamieniowi nieprzekazywalne Imię (14, 21), poszerza zakres spowodowanego przez siebie nieporządku: wszystkie wartości moralne polecane przez Dekalog zostają wzgardzone, a cała społeczność niszczeje, choć w imię pokoju oddaje cześć temu złu. Autor prawdopodobnie krytykuje tu pax augustea, której nade wszystko z powodu misteriów towarzyszyły liczne nadużycia. Podaną przez autora przyczynę krytyki można znaleźć również u Pawła w Rz 1,22-32: nie­uznawanie Boga otwiera drzwi szerzeniu się wszelkiego rodzaju niemoralności; łaską Izraela jest, pomimo jego grzechu, uznanie Pana w Przymie­rzu. Postawa ta zakłada odrzucenie zła i wybór słusznej drogi. Tak więc uznanie najwyższej władzy Pana jest dla Izraela korzeniem nieśmier­telności.