Temat Maryi na kartach historii soborów powszechnych

Wracając do nauczania soborowego przywołać trzeba Sobór Trydencki. Stwierdzając w 1546 roku powszechność grzechu pierworodnego, uczynił zastrzeżenie, że dekret ten nie dotyczy świętej i niepokalanej Dziewicy Maryi, Bożej Rodzicielki, oraz nakazał zachować konstytucje papieża Sykstusa IV zakazujące uważanie za heretyków osoby wierzące w niepokalane poczęcie Najświętszej Maryi Panny. „Oświadcza jednak tenże święty Sobór, że nie jest jego zamiarem obejmowanie tym dekretem, w którym jest mowa o grzechu pierworodnym, świętej niepokalanej Dziewicy Maryi, Bożej Rodzicielki, lecz że należy zachować konstytucje świętej pamięci papieża Sykstusa IV, pod groźbą kar zawartych w tychże konstytucjach, które Sobór ponownie zatwierdza”[18]. Podczas kolejnych sesji Soboru Trydenckiego powracano do osoby Maryi. W Dekrecie o usprawiedliwieniu, który jest owocem szóstej sesji soborowej, w dwudziestym trzecim kanonie Ojcowie soborowi podkreślili, że Maryja na mocy specjalnego przywileju Bożego, była wolną od wszystkich grzechów, nawet lekkich[19]. Sobór Trydencki potwierdził też nauczanie o prawowitości kultu obrazów Chrystusa, Dziewicy Matki Boga i innych świętych[20].

Podczas obrad Soboru Watykańskiego I (1869-1870) 204 ojców soborowych przedłożyło petycję uroczystego zdefiniowania prawdy wiary o wniebowzięciu Maryi. Sobór nie zajął się bezpośrednio tym tematem, ale pośrednio przyczynił się do jego ogłoszenia. Podczas trwania Soboru papież Pius IX (1846-1878) ogłosił dogmat o nieomylności papieskiej w sprawach wiary i moralności. Skorzystał z niego papież Pius XII (1939-1958) ogłaszając w 1950 roku ten maryjny dogmat w konstytucji Munificentissimus Deus: „ogłaszamy, wyjaśniamy i określamy, jako dogmat przez Boga objawiony, że Niepokalana Bogarodzica zawsze Dziewica Maryja, po zakończeniu biegu życia ziemskiego, została z ciałem i duszą wzięta do niebieskiej chwały”[21].

II Sobór Watykański (1962-1965) ukazał Maryję w dziejach zbawienia w pełni oddaną Chrystusowi i jego dziełu. Dostrzegł Jej szczególną godność jako Bogarodzicy, ale nie przypisał Jej cech zastrzeżonych dla Boga. Ukazał jako słuchającą słowa Bożego, otwartą na Ducha Świętego. Sobór włączył wykład o Maryi w szeroki kontekst nauki o Chrystusie i Kościele, także naukę o pośrednictwie Maryi umieścił w kontekście nauki o pośrednictwie Chrystusa - Maryja pośredniczką w Chrystusie, i o Kościele - Maryja pośredniczką w Kościele. Sobór Watykański II w dogmatycznym wykładzie o Kościele mówi, że: „Maryja dzięki łasce Bożej wywyższona po Synu ponad wszystkich aniołów i ludzi, jako Najświętsza Matka Boża, która uczestniczyła w misteriach Chrystusa, słusznie doznaje od Kościoła szczególnej czci”[22].