Ofiary w judaizmie

Regulował to następujący przepis:

Jeżeli chcesz złożyć w darze jako ofiarę pokarmową ciasto pieczone w piecu, będą to placki przaśne z najczystszej mąki zaprawionej oliwą albo przaśne podpłomyki, pomazane oliwą. Jeżeli chcesz złożyć w darze jako ofiarę z pokarmów potrawę smażoną na patelni, to przyrządzisz ją z najczystszej mąki niekwaszonej, zaprawionej oliwą (Kpł 2,4-5).

Jako dodatków używano soli, oleju i kadzidła. Sól miała być symbolem przymierza Jahwe ze swoim ludem (Kpł 2,13; por. 2 Krn 13,5 i Lb 18,19)^[22]. Olejem polewano ciasto bądź mie­szano go z mąką, kadzidło zaś spalano na ołtarzu wraz z częścią ofiary. Pozostałą część oddawano kapłanom. Do rytuału złożenia minhah należało zaniesienie ofiary kapłanom (Kpł 2,2a-8), wy­łączenie na spalenie części zwanej azkara (Kpł 2,2a.9a), spalenie azkara (Kpł 2,2b) oraz spożycie pozostałej części przez kapła­nów (Kpł 2,3.10; 6,9). Termin azkara pochodzi od hebrajskiego czasownika „pamiętać"; część ofiary nim określana miała przy­pominać Bogu o ofiarodawcy.

Jedynie sami kapłani zobowiązani byli do spalenia cało­ści swej codziennej ofiary pokarmowej. Często dołączano je do ofiar całopalnych lub ofiar pokoju. Tylko w wyjątkowych przypadkach ofiary bezkrwawe składano w odrębnym rycie. Kapłani codziennie dołączali ofiary przebłagalne za ubogich, których nie stać było na ofiarę krwawą. Idea ofiar pokarmo­wych nie była w Izraelu związana z prymitywną ideą uczto­wania Boga, która być może utrzymywała się w ludowych kręgach^[23], lecz kłóciła się z przekonaniem, że to właśnie Jahwe jest Dawcą wszelkiego dobra. Religioznawczy model, według którego bóstwa potrzebują codziennego pożywie­nia, nacechowany jest antropomorfizmem, wszechobecnym w prymitywnych religiach. W czasach Jezusa nauczyciele Prawa skrzętnie unikali antropomorfizmów. W Izraelu więc bezkrwawe ofiary pokarmowe były raczej formą oddania czci Bogu, od którego błogosławieństwa zależy obfitość i jakość płodów ziemi. Podobnie zresztą rozumiano składanie ofiar zwierzęcych. Świadectwem tego są słowa Boże zanotowane przez psalmistę: „Gdybym był głodny, nie musiałbym tobie mówić, bo mój jest świat i to, co go napełnia. Czy będę jadł mięso cielców albo pił krew kozłów?" (Ps 50,12-13).

Omówione powyżej różne rodzaje ofiar mają swoją ge­nezę w historii narodu wybranego przeżywanej z Jahwe. Nie można jednak mechanicznie przypisywać każdemu typowi ofiary jednego konkretnego wydarzenia historycznego, które stoi u jego źródeł. Niekiedy wskazanie takiego wydarzenia jest niemożliwe po prostu dlatego, że ono nie istniało^[24]. Nie ono jednak stanowi o istocie ofiary, lecz fakt pozostawania w nieustannym kontakcie z Bogiem, który wybrał naród na swoją własność i złączył się z nim więzami przymierza.

Składanie ofiar było najważniejszym elementem kul­tu Izraela. Jeśli życie religijne narodu skupione było wokół świątyni, to właśnie dlatego, że składano tam ofiary miesz­kającemu w niej Bogu. Kult ofiarniczy ustał w Izraelu w 70 r. po Chr., wraz z upadkiem świątyni.

-----------------------------------------

[22] R.A. SIKORA, Rytuał składania ofiar w Starym Testamencie, 201.
[23] Ślady jej odnaleźć można w określeniu „pokarm jako ofiara spalana dla Pana"(Kpł 3,11b).
[24] „[...] trzeba odrzucić przypuszczenie, że za każdym rodzajem ofiary kryje się, jakaś ściśle określona i dokładnie wyodrębniona od innych rodzajów ofiar, teoria danego wydarzenia sakralnego"; G. VON RAD, Teologia Starego Te­stamentu, 201.