Arcykapłan

Kapłan stojący na czele kolegium kapłanów, sprawujący nadzór nad świątynią i kultem. Pierwszym arcykapłanem był Aaron - brat Mojżesza. Jego następcami byli jego potomkowie, a każdorazowy pierworodny syn pełnił ten urząd dożywotnio. Od końca III w. przed Chr. sprawujący władzę w Palestynie zaczęli mianować arcykapłanów według swego upodobania, lekceważąc tradycję.

Arcykapłan był głównym przedstawicielem narodu żydowskiego i jego pośrednikiem wobec Boga oraz władzy rzymskiej w Palestynie. Musiał odznaczać się świętością. Mieszkał w pobliżu świątyni, gdzie w jego imieniu codziennie składano ofiarę Bogu. Osobiście czynił to w szabat, święta nowiu Księżyca i znaczniejsze uroczystości (por. Wj 29,42). Przewodniczył także liturgii Dnia Pojednania (por. Kpł 4,5; 17,6).

Nowy Testament wspomina o większej liczbie arcykapłanów działających w tym samym czasie. Byli oni członkami arystokratycznej warstwy kapłańskiej, a wybitniejszych z nich zaliczano do sanhedrynu; sprawowali też pieczę nad finansami i policją świątynną. Razem ze starszymi ludu i uczonymi w Piśmie stanowili władzę narodu żydowskiego. Do bardziej znanych arcykapłanów należeli m.in. Annasz I i jego zięć Kajfasz (który skazał Jezusa na śmierć) oraz Ananiasz (sędzia w procesie św. Pawła). Instytucja arcykapłanów przestała istnieć po zburzeniu Jerozolimy w 70 r. po Chr.

(za: Gość Niedzielny Nr 15/2002)