Księga Kapłańska

Wymienione są ptaki nieczyste. W tym wypadku szczególnie mo­żemy dostrzec myśl, która kierowała zaliczeniem niektórych ptaków do nieczystych. Były to bowiem te gatunki, które odgrywały jakąś rolę w kultach narodów ościennych. Prawo o nieczystości miało chro­nić od udziału w tych kultach. Możemy przytoczyć następujące przy­kłady: sęp w Egipcie był symbolem Nekbet, starożytnej bogini Egip­cjan, czuwał nad zmarłymi i rozszarpywał zwłoki; orzeł służył w Egip­cie przy wróżeniu; sokół również w Egipcie poświęcony był Moruso­wi; kruk był ptakiem świętym w Mezopotamii; strusia Arabowie uży­wali do wróżb; sowa zaś była uważana za ucieleśnienie zmarłych.
Podobnie przedstawia się sprawa tak zwanych małych zwierząt lą­dowych, które uznane zostały za nieczyste. Wiara bowiem ludowa przyjmowała, że dusze zmarłych wstępują w jaszczurki i myszy. Z owa­dów można było jeść te, które skaczą, a więc gatunki szarańczy.
Nieczystość powodowało dotknięcie padliny. Kobieta po urodze­niu dziecka była nieczysta przez osiem dni, gdy urodził się chłopiec i czternaście dni przy dziewczynce. Potem następował okres jej oczysz­czenia, który odpowiednio trwał do czterdziestego lub siedemdziesią­tego dnia po urodzeniu. Kiedy okres ten się skończył, należało złożyć ofiarę.
Dużo miejsca zajmują przepisy dotyczące trądu, nazwą tą objęte są różne choroby skórne powodujące nieczystość. Przy tej okazji mowa jest też o pleśni występującej na tkaninach i skórach oraz o grzybie w domu. Powodowały one nieczystość tych przedmiotów i w Księdze umieszczone są przepisy o usuwaniu tej nieczystości. Następnie wszyst­ko to, co miało związek z życiem płciowym, powodowało nieczystość.

Szczegółowo wymienione rodzaje nieczystości i przepisy o oczysz­czaniu zawarte w Księdze Kapłańskiej miały głęboki sens pouczają­cy. Podnosiły one poziom kultury, zapobiegały prostactwu, były prze­pisami higienicznymi. W wypadku zwierząt przepisy te wskazują na pokarmy szkodliwe i budzące wstręt, oprócz ich roli religijnej, o któ­rej mówiliśmy wyżej.
Wszystkie przepisy o nieczystości mają charakter religijny, ich za­chowanie jest posłuszeństwem wobec Jahwe, a oczyszczenie jest przy­wróceniem kontaktu kultowego z Bogiem. Przepisy o nieczystości wywołanej życiem seksualnym (chodzi tu o dziedzinę życia moralnie dobrą, a nie o nadużycia) oraz przepisy odnośnie do położnic podkre­ślają, że rodzenie jest czymś tajemniczym, jest przejawem tajemniczej siły najświętszego Boga, Dawcy życia. Przepisy te wychowywały do szacunku i roztropności w dziedzinie rozrodczości, zmierzały do tego, aby nie akceptować zwierzęcej strony ludzkiej natury. Okres nieczy­stości i oczyszczania po urodzeniu dziecka bronił również kobietę, osłabioną porodem, przed nachalnością mężczyzny, który w tym okre­sie nie mógł z nią współżyć.
Sprawy związane z trądem były przede wszystkim zasadami higie­ny, ale i one w tym ujęciu wskazują na wspólną ideę przepisów o czy­stości i nieczystości. Dotyczą one wszystkich spraw życia - poczyna­jącego się, rodzącego, zachowywanego przez pokarm i kończącego śmiercią. Wskazują na Boga jako Dawcę i Tego, który zachowuje ży­cie. Uczą należytego dystansu w stosunku do spraw życia. Jest to też podkreślenie świętości Boga. W tym pouczeniu tkwi najgłębszy reli­gijny sens przepisów, które są dla nas często niezrozumiałe. I my po­winniśmy się z nich uczyć szacunku do życia w jego wszystkich prze­jawach. Jeszcze raz trzeba podkreślić, że nie chodzi tu o czystość mo­ralną, bo wtedy bylibyśmy zaskoczeni, że coś niezależnego od woli człowieka, na przykład wysypka, może czynić go winnym. Nie ma tu żadnej winy, są tylko ograniczenia, których religijna i społeczna rola jest zrozumiała.