Księga Kapłańska

Występowanie różnych form, w które ujęte są przepisy, świadczy również o złożoności istniejącej dziś całości. Składają się na nią mniej­sze jednolite zbiory, przekazywane najpierw ustnie, a później dopiero zebrane. Obecny układ jest dziełem redaktora.
Prawo Izraela rozwijało się w ciągu długiego czasu. Początkowo przekazywała je rodzina, później rolę prawotwórczą przejęli królo­wie, a duży wkład wnieśli tu prorocy. Sformułowania kazuistyczne były raczej zapożyczone, natomiast sformułowania apodyktyczne, charakterystyczne dla przekazu Pisma Świętego, pochodzą z tradycji Mojżeszowej, rozwijanej przez proroków.
Egzegeci podkreślają duże podobieństwo Kodeksu Świętości do nauczania proroka Ezechiela. Czy była to wzajemna zależność, czy tylko wspólne środowisko, zdania są podzielone.
Kodeks Świętości obrazuje rozwój prawa izraelskiego. Niektóre prawa sięgają dalekiej przeszłości, inne tworzyły się o wiele później.
Powstaje zagadnienie czasu ostatecznego zredagowania tego Kodek­su. Odnośnie do tego problemu istnieją różne opinie.
Jedni zwracają uwagę na szczególną troskę o świętość moralną i sprawiedliwość społeczną. O te ideały walczyli prorocy Amos, Micheasz i Izajasz w ósmym wieku przed Chrystusem. Z tym więc okre­sem może się wiązać powstanie Kodeksu.
Inni jednak przenoszą datę jego powstania na czas po ogłoszeniu Księgi Powtórzonego Prawa. Jeszcze inni uważają, że jest to czas po niewoli, na co mają wskazywać podobieństwa z nauką proroka Ezechiela. Wszystkie te opinie spotykają się również z uwagami kry­tycznymi.
Najbardziej prawdopodobną opinią jest ta, która umieszcza powsta­nie Kodeksu na czas między deportacjami z państwa judzkiego, a więc czasy Sedecjasza. Zebranie prawa miało utworzyć świętą, miłą Bogu społeczność i odwrócić grożącą niewolę, a jeżeli tego nie uda się osią­gnąć, to zostaną jednak wskazówki na potem. Ostatnie lata przed klę­ską były okresem pewnego odrodzenia religijnego. W imię świętości Boga nawoływano do nawrócenia.

Kodeks Świętości wnosi wiele do skarbca religii izraelskiej. Jest to nowa nauka, podkreślająca, że głównym obowiązkiem Izraelity jest uświęcenie samego siebie przez zachowanie przepisów, które dał święty Bóg. Podkreślenie świętości Boga i motywacja przepisów świętością Boga (bo Ja jestem Jahwe, bo Ja jestem święty) są wezwaniem do całe­go narodu, aby uczestniczył w świętości. Jest to wezwanie przede wszystkim skierowane do kapłanów.
Świętość (hebrajskie: qadoš) nie ma jasnej etymologii. Podkreśla się związek z pojęciami czystości, blasku, wzniosłości i oddzielenia. Sło­wa świętego Boga mają pobudzać do bojaźni i mobilizować do zacho­wania przykazań. Święty Bóg ma uświęcić kapłanów i całą społeczność Izraela przez przepisy kultyczne i moralne. Drogą do świętości jest za­chowanie przykazań. Jest to myśl, która pojawia się dopiero w Kodek­sie Świętości, a zostanie rozwinięta w Nowym Testamencie. Jest to prze­ciwstawienie się zewnętrznemu rytualizmowi, który w pewnym stop­niu daje się zauważyć we właściwej części Księgi Kapłańskiej.
Kodeks Świętości wprowadza harmonię między przykazaniami kultycznymi i moralnymi, między ofiarami i życiem, które musi różnić się od życia pogan. Dlatego wyniesienie narodu i jego wybranie nie tylko jest zaszczytem, ale i obowiązkiem.
Kodeks poucza następnie, że nieprzestrzeganie prawa prowadzi do kary, ale ostatnim jego słowem jest zapowiedź przebaczenia dla poku­tujących. Zawiera on zatem niezwykle istotne i głębokie pouczenie teologiczne.