Prolog

Należy jeszcze zwrócić uwagę w tekście na kolejność aktu wiary, który po­przedza akt widzenia. Oznacza to, że ten jest zdolny do widzenia chwały Słowa Wcielonego, kto w Niego wierzy, a nie odwrotnie. Objawienie chwały Jezusa łą­czy się bowiem z Jego śmiercią krzyżową. Na krzyżu następuje uwielbienie Boga polegające na objawieniu Jego zbawczej miłości do świata, dzięki czemu wierzą­cy są pociągani do jedności z Synem, a przez Niego z Ojcem.
Słowo nie tylko stało się ciałem, czyli człowiekiem, ale Jezus jako człowiek jest pełen łaski i prawdy. Grecki wyraz plērēs - pełen jest nieodmienny; może od­nosić się do Słowa, Jednorodzonego lub do chwały.
1) W odniesieniu do Słowa, które stało się ciałem znajdujemy się w polu seman­tycznym mowy. Wówczas greckie słowo charis na pierwszym planie oznacza życz­liwość, a alētheia - prawdomówność, zgodność z rzeczywistością. Według Ary­stotelesa, życzliwość, rozsądek i szlachetność są, obok dowodów, warunkami, aby wierzyć wypowiedziom mówcy. Określa on życzliwość jako „uczucie, którym się kieruje ten - kto uważa, że je posiada - niesie bezinteresowną pomoc człowiekowi będącemu w potrzebie, nie licząc na żadną osobistą korzyść, lecz mając na uwa­dze wyłącznie dobro wspomaganego" (Rhet. 2, 7; 1385a, 16-20; tł. H. Podbielski, 170). Następnie Arystoteles wskazuje, że „życzliwość jest 1) określonym czynem, 2) o określonych rozmiarach, 3) o określonej jakości, 4) w określonym czasie i 5) miejscu".
2) W odniesieniu do Jednorodzonego łaska oznacza to wszystko, czym Ojciec darzy swego umiłowanego, jedynego Syna, a więc niezawodną miłość, a prawda - wierność, szczerość. Według W.H. Cadmana (The Open Heaven, 24), prawda oznacza rzeczywistość Bożej natury i Bożego planu, a także rzeczywistość prze­znaczenia ludzkości. Jest to inny termin na oznaczenie miłości, którą jest życie Boga i która jest przeznaczona do udziału człowieka, najpierw dla Jezusa we wcie­leniu, a przez Niego wszystkim wierzącym. I ten dar w rzeczywistości się dokonał: z jego pełności wszyscyśmy otrzymali.
3) W odniesieniu do chwały pełnia łaski i prawdy oznacza definitywne objawie­nie rzeczywistości Boga. Objawienie chwały Słowa Wcielonego jako pełnej łaski i prawdy oznacza w jednym akcie objawienie mocy stwórczej i mocy sędziowskiej.
Na płaszczyźnie teologicznej formuła łaska i prawda stanowi przypuszczalnie odniesienie do określenia (lub samookreślenia się) Boga w Wj 34, 6-8, jako odpo­wiednik hebrajskiej formuły hesed we'ĕmet. Teologia rabiniczna skupiała uwagę na dwóch miarach (middot) Boga - łasce i sprawiedliwości - w nawiązaniu do Wj 34, 6-8. Wszelkie działanie Boga w świecie jest mierzone tymi dwoma atrybutami. Dlatego tekst Wj 34, 6-8 był przedmiotem szczególnych komentarzy rabinicznych. 4 Ezd 7, 132-139 (z końca I w. po Chr.) w parafrazie Wj 34, 6-8 wskazuje siedem atrybutów Bożych, które są synonimami miłosierdzia: Bóg miłosierny, litościwy, cierpliwy, szczodrobliwy, pełen miłosierdzia, dawca z dobroci, sędzia jako obroń­ca usprawiedliwiający grzeszników (w wersji łacińskiej: misericors, miserator, longanimis, munificus, multae misericordiae, donator, iudex). Późniejsze komentarze do tego tekstu odróżniają w nim 13 atrybutów.
Wielu egzegetów uważa, że wyrażenie łaska i prawda można rozumieć jako hendiadę, czyli dwa słowa na oznaczenie jednego pojęcia. Jedni uważają, że głównym pojęciem jest łaska, a więc hendiada oznacza „prawdziwą łaskę", czyli „prawdziwe miłosierdzie", „wierne miłosierdzie", miłosierdzie jako dobry czyn (J.P. Miranda, Being and the Messiah, 149-153). Inni sądzą, że podstawowym pojęciem jest prawda i hendiadę tłumaczą jako „dar prawdy" (S.A. Panimolle, I. de la Potterie).