Koniec świata

Paweł pisze także o zmarłych w Chrystusie (1 Tes 4,16). Większość egzegetów interpretuje dia w świetle innych Pawłowych przyimków chrystologicznych, a zwłaszcza przyimka en (1 Tes 4,14). Może on zastępować en, który wskazuje na łączność umierających z Chrystusem, czyli w wierze w Jezusa, we wspólnocie z Jezusem. Zwolennicy tej opinii uważają, że omawiany zwrot jest paralelny z en Christō (Iēsou). Ten ostatni wyraża zaś ścisłą więź Chrystusa z chrześcijaninem. Chodzi o włączenie, które oznacza symbiozę dwóch osób (2 Kor 5,17). Ten związek Paweł wyraża również za pomocą słów: żyje we mnie Chrystus (Ga 2,20; por. Rz 3,24; 2 Kor 5,19). W rezultacie wierzący należy do Chrystusa (2 Kor 10,7). Chodziłoby o pewnego rodzaju duchową atmosferę, w jakiej zanurzeni są chrześcijanie. Taka myśl łączy się z nauką Pawła o współumieraniu i współzmartwychwstaniu wiernych z Chrystusem (por. Rz 6,3 i nast.). Paweł zamierzał tutaj zdefiniować sytuację chrześcijan w chwili ich śmierci a położenie byłoby podobne do tego z 2 Kor 2,4 (z en) i 2 Tm 2,2 (z dia). Chodzi zatem o sytuację lub okoliczności, które sprawiają, że osoby, które umarły, były w pewnej relacji z Jezusem zmartwychwstałym i żyjącym. Apostoł ma na uwadze chrześcijan, którzy uwierzyli w Jezusa, w łączności z Nim żyli, przez Niego i w Nim umierali. W tym ujęciu przyimek dia zastępuje przyimek en i podkreśla wspólnotę z Jezu­sem w życiu i po śmierci, a równocześnie wskazuje na konsekwencje umierania z Nim, czyli na wskrzeszenie umarłych wierzących. Taka interpretacja podyk­towana jest przede wszystkim przez w. 16, gdzie występuje en. Opowiadając się za takim znaczeniem, nie wyklucza się możliwości, iż Chrystus jest sprawcą zmartwychwstania ludzi. Łączność wiernych z Jezusem podkreśla Paweł w 1 Kor 15,20-23 i uzasadnia ich zmartwychwstanie na podstawie przynależności do Chrystusa jako drugiego Adama, który przynosi życie. Stąd Apostoł nazywa Jezusa pierwocinami spośród tych, którzy umarli. To stwierdzenie występuje w kontekście, w którym Chrystus jest nazwany Głową Kościoła, Początkiem. W ten sposób mocno podkreślona jest Jego rola jako sprawcy zmartwychwstania ludzi przez włączenie ich w Jego zmartwychwstanie.

Jeszcze jedna sprawa zasługuje na szczególną uwagę, a mianowie los zmar­łych w chwili paruzji. Paweł stwierdza zdecydowanie, że w dniu paruzji żywi nie wyprzedzą zmałych. Jest bardzo prawdopodobne, że w tej wypowiedzi od­bijają się niepokoje Tesaloniczan związane z oczekiwaniem paruzji. Autorzy ówczesnych pism apokaliptycznych podzielali przekonanie, że kiedy nadejdzie sąd Boży, szczęśliwymi będą jedynie ci, którzy nie umarli. W IV Księdze Ezdrasza czytamy: „Bo, ja uważam, biada tym, którzy będą pozostawieni na owe dni, a daleko większe biada tym, którzy nie będą pozostawieni! Ci, którzy nie pozostaną, będą smutni zrozumiawszy to, co zostało odłożone na dni ostateczne, a im nie przypadnie. Ale i tym, którzy pozostaną, dlatego biada, bo zobaczą wielkie niebezpieczeństwa i wiele spraw nieuchronnych, jak te sny pokazują. Jednakże łatwiej jest narażającemu się iść w to, niż przejść jak chmura ze świata i nie wiedzieć, co nastąpi w ostateczności" (4 Ezd 13, 16-20). Ten niepokój odbija się jeszcze w innym miejscu, gdzie występuje odpowiedź bardzo bliska Pawłowej i gdzie sąd (zbawienia lub potępienia) będzie dotyczył wszystkich pokoleń ziemi: „Wtedy podjąłem: «Ale oto, Panie, dajesz pierwszeństwo tym, którzy będą na końcu, a co zrobią ci, którzy byli przed nami, albo my, albo ci, którzy idą po nas?» On rzekł do mnie: «Przyrównam mój sąd do koła. Dla ostatnich nie ma opóźnienia ani przyspieszenia dla pierwszych»" ( Ezd 5, 41-42). Autorzy pism apokaliptycznych sądzą więc, że w chwili paruzji wcześniejsza śmierć pewnych ludzi postawi ich w niekorzystnej sytuacji, ponieważ, jak uważają, skoro zmar­twychwstanie nastąpi po paruzji, to zmarli nie będą świadkami przyjścia Pana i nie będą z Nim, kiedy przyjdzie.