7. Dobry Pasterz

W Ewangelii Jana nie znajdziemy przypowieści, ale dwie piękne alegorie: o Dobrym Pasterzu (J 10) i Winnym Krzewie (J 15). O ile w "czystej przypowieści" obowiązuje zasada porównania dwóch członów, i trzeba doszukiwać się jedynie ich podobieństwa, o tyle inaczej ma się rzecz z alegorią, gdzie zachodzi swoista identyczność obrazu i oznaczonej nim innej rzeczywistości (A. Jankowski). Gdy Jezus mówi: Ja jestem dobrym pasterzem! (10,11), to każda czynność pasterza, który dobrze spełnia swe zadania, może i powinna być tłumaczona przenośnie. Skoro dobry pasterz strzeże i broni powierzonej sobie trzody, to wszystkie te czynności wolno przenieś na Chrystusa – Dobrego Pasterza.

Czytaj!
J 10, 1-18

Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: "Kto nie wchodzi do owczarni przez bramę, ale wdziera się inną drogą, ten jest złodziejem i rozbójnikiem. Kto jednak wchodzi przez bramę, jest pasterzem owiec. Temu otwiera odźwierny, a owce słuchają jego głosu; woła on swoje owce po imieniu i wyprowadza je. A kiedy wszystkie wyprowadzi, staje na ich czele, a owce postępują za nim, ponieważ głos jego znają. Natomiast za obcym nie pójdą, lecz będą uciekać od niego, bo nie znają głosu obcych". Tę przypowieść opowiedział im Jezus, lecz oni nie pojęli znaczenia tego, co im mówił. Powtórnie więc powiedział do nich Jezus: "Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Ja jestem bramą owiec. Wszyscy, którzy przyszli przede Mną, są złodziejami i rozbójnikami, a nie posłuchały ich owce. Ja jestem bramą. Jeżeli ktoś wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony – wejdzie i wyjdzie, i znajdzie pastwisko. Złodziej przychodzi tylko po to, aby kraść, zabijać i niszczyć. Ja przyszedłem po to, aby [owce] miały życie i miały je w obfitości. Ja jestem dobrym pasterzem. Dobry pasterz daje życie swoje za owce. Najemnik zaś i ten, kto nie jest pasterzem, którego owce nie są własnością, widząc nadchodzącego wilka, opuszcza owce i ucieka, a wilk je porywa i rozprasza; [najemnik ucieka] dlatego, że jest najemnikiem i nie zależy mu na owcach. Ja jestem dobrym pasterzem i znam owce moje, a moje Mnie znają, podobnie jak Mnie zna Ojciec, a Ja znam Ojca. Życie moje oddaję za owce. Mam także inne owce, które nie są z tej zagrody. I te muszę przyprowadzić i będą słuchać głosu mego, i nastanie jedna owczarnia, jeden pasterz. Dlatego miłuje Mnie Ojciec, bo Ja życie moje oddaję, aby je znów odzyskać. Nikt Mi go nie zabiera, lecz Ja sam z siebie je oddaję. Mam moc je oddać i mam moc je znów odzyskać. Taki nakaz otrzymałem od mojego Ojca".

Rozważ!

W Piśmie Świętym jest bardzo popularny obraz pasterza, przede wszystkim sam Bóg jest "pasterzem swego ludu" (Rdz 48,15; 49,24; Iz 40,11; Ps 23; 80,2; 95,7; Ez 34,11nn.). On też w czasach ostatecznych pośle pasterza z własnego wyboru: "I ustanowię nad [owcami] jednego pasterza (...). On je będzie pasł, on będzie ich pasterzem" (Ez 34,23). A zatem w zapowiedziach Proroków i Pism można doszukać się zalążka alegorii o Dobrym Pasterzu.
Właściwą alegorię poprzedza krótka przypowieść (10,1-6; tak nazywa ją Ewangelista). Celem tego wprowadzenia jest ukazanie różnicy między pasterzem a najemnikiem. Pasterz jest powszechnie znany, stąd odźwierny od razu otwiera mu bramę; rozpoznają go przede wszystkim owce, które słuchają jego głosu i idą za nim. On zaś zna je po imieniu, wyprowadza je na pastwisko i staje na czele stada. Wszystkie te cechy wskazują na bezpośrednie i serdeczne relacje: z jednej strony wierność, troska i życzliwość, a z drugiej zaufanie, posłuszeństwo i poczucie bezpieczeństwa. Przeciwieństwem jest pasterz-najemnik, nazywany ponadto obcym, złodziejem i rozbójnikiem.
Po krótkiej przypowieści następuje wyjaśnienie, analogicznie do kilku przypowieści synoptycznych (Mt 13,18-23; 13,36-43; Mk 4,14-20; Łk 8,11-15; 16,8-13). Tutaj jak refren czterokrotnie powtarza się zwrot: Ja jestem. Termin gr. Ego emi brzmi tak samo jak Imię Boga spod Góry Horeb (Wj 3,14n).
Uroczyste Ja jestem dzieli alegorię na cztery części.