Tajemnica ojcostwa Boga w historii zbawienia

Czy Bóg objawił prawdę o tym, że jest miłosierny?

Po odstępstwie, jakiego dopuścili się Izraelici pod Synajem, kiedy uczynili posąg cielca z metalu, któremu oddawali cześć, Bóg odnowił swoje przymierze z niewiernym ludem (Wj 34,10). Zanim zostały przedstawione warunki pozostawania w relacji przymierza (Wj 34,10-28) Bóg objawił Mojżeszowi swoje imię (Wj 34,5-7). Wersety opisujące to uroczyste wypowiedzenie Bożego imienia, nazywane w egzegezie „formułą łaskawości”, są istotną częścią kanonu wiary Izraela, której centralny punkt stanowiła ufność pokładana w Boże miłosierdzie. Bóg przedstawiając się Mojżeszowi wymienił przymioty opisujące Jego naturę: „PAN zstąpił w obłoku, stanął przy Mojżeszu i wypowiedział imię, które brzmi PAN. PAN przeszedł przed Mojżeszem, wołając: «PAN, PAN, Bóg miłosierny i litościwy (hebr. ʼel raḥûm w^eḥannûn), nieskory do gniewu, bogaty w łaskę i wierność (hebr. w^erab-ḥesed w^e’ěmet), zachowujący swą łaskę w tysięczne pokolenie, przebaczający niegodziwość, niewierność i grzech, lecz niepozostawiający go bez ukarania, ale zsyłający karę za niegodziwość ojców na synów i wnuków aż do trzeciego i czwartego pokolenia” (Wj 34,5-7). Przytoczona „formuła łaskawości” najpełniej wyrażała historyczne doświadczenia narodu wybranego, który nieustannie odwoływał się do Bożego miłosierdzia zarówno w nieszczęściach, jak i w sytuacji popełnionego grzechu, kiedy to z wielką ufnością prosił miłosiernego Boga o przebaczenie i zapomnienie wyrządzonego zła. Wiele na temat rzeczywistości Bożego miłosierdzia mówi hebrajskie słownictwo, jakie zostało użyte w wypowiedzi objawiającej Boże imię.