Duch Święty sprawcą wcielenia Syna Bożego

Kiedy czytamy opis zwiastowania, musimy pamiętać, że Łukasz jest bardzo uważnym pisarzem. Używa tutaj zwrotu „nie znam męża” w sensie absolutnym. Chodzi więc o ślub dziewictwa. Dla autorów Starego Testamentu ideałem jest kobieta posiadająca dzieci, ale mamy również ślady innych zwyczajów. Izraelici, podobnie jak i inni Semici, uważali np. dziewictwo narzeczonej za rzecz niezwykle ważną (Rdz 24,16) a jego brak za coś, co ją deprecjonuje (Wj 22,15-16; Pwt 22,13-21; 2 Sm 13,2-18). W rodzinie królewskiej dziewice nosiły specjalne szaty (2 Sm 13,18). Tylko spośród dziewic kapłan winien sobie wybrać żonę (Kpł 21,7.13-14; Ez 44,22). Pewien ideał, odbiegający od powszechnych zwyczajów, ukazuje także Księga Judyty. Bohaterka tej księgi nie chce zawierać związku małżeńskiego po śmierci męża i żyje w samotności (Jdt 16,22.24). Czystość wdowy to wprawdzie jeszcze nie dziewictwo, ale niewątpliwie jest to już pewien krok w kierunku nowej postawy. Według literatury rabinackiej Mojżesz po spotkaniu z Bogiem (Wj 3,2 i nast.) nie miał już stosunków z żoną. Jego postawa wynika z tego, że prawodawca Izraela związał się bardzo ściśle z Bogiem. Dobrze ilustruje to przekonanie wypowiedź, którą rabini przypisują Seforze, żonie Mojżesza. Kiedy poznała, że duch Boży wybrał 70 starszych narodu, stwierdziła: „Biada żonom tych ludzi”. Powiedziała tak, gdyż zostali oni odseparowani od swych żon. Można przytoczyć jeszcze inne przykłady. Kapłani byli zobowiązani do powstrzymania się od stosunków małżeńskich w czasie spełniania funkcji liturgicznych (Kpł 22,3-7). Zatem czystość była czymś niezwykle ważnym w stosunkach człowieka z Bogiem. W Qumran celibat był również ideałem. Wojna synów światłości z synami ciemności (7,3-4) zaleca powstrzymanie się od stosunków seksualnych, a kontekst sugeruje, że zakaz ten opiera się na przekonaniu, iż członkowie wspólnoty znad Morza Martwego złączeni są z aniołami. Dlatego powinni prowadzić życie anielskie. Zaś życie małżeńskie jest przeszkodą w prowadzeniu wspólnego życia i pozbawia wolności duchowej. W środowisku esseńczyków celibat był znakiem poświęcenia się Bogu. W środowisku judaistycznym, gdzie już było pozytywne nastawienie do dziewictwa, słowa Jezusa o dobrowolnym i wiecznym dziewictwie (Mt 19,11) nie brzmiały jako coś zupełnie nowego.