Duch Święty w Wyznaniu Wiary starożytnego Kościoła

Recepcja soboru konstantynopolitańskiego pierwszego

Ustalenia soborowe stanowiły katolicką wykładnię wiary w Ducha Świętego. Ugasiły spory i błędne stanowiska, ale wielkiej debaty nie wzbudziły. Najlepszym tego dowodem jest to, że o tym Credo długo w ogóle nie mówiono. Szerzej rozpropagowano go dopiero w siedemdziesiąt lat później na soborze w Chalcedonie (451 rok). Może to dowodzić, że ta prawda wiary katolickiej, albo nie budzi głębszych kontrowersji, albo jest na tyle trudna, że nawet teologowie odczuwali lęk przed jej zgłębianiem. Nie znaczy to jednak, by takich śmiałków nie było w ogóle. Tym bardziej, że jednak nawet duszpasterskie potrzeby wymagały znalezienia rozwiązań.

Byli jednakowoż biskupi, którzy po soborze w Konstantynopolu, próbowali naukę o Duchu pogłębiać, a przynajmniej propagować i utrwalać. Do takich należy zaliczyć brata Bazylego Wielkiego, św. Grzegorza biskupa Nyssy. W swojej działalności duszpasterskiej, a więc w homiliach i kazaniach, jak również w traktatach ściśle teologicznych, utrwalał prawdę o bóstwie Ducha Świętego oraz starał się rozwinąć poprawne formy oddawania czci Duchowi Świętemu, chociażby przez poprawną doksologię.