Przypowieść o zagubionych synach

W jednym przykładzie osobą szukającą jest mężczyzna, w drugim — kobieta. W pierwszej scenie gubi się owca — rzecz dzieje się daleko od domu. W drugiej — gubi się drachma. To z kolei ma miejsce w domu. Po co Jezus opowiada dwa razy tę samą opowieść?

Struktura literacka przypowieści o zagubionej owcy
i o zagubionej drachmie (R. Meynet)

Który mężczyzna, gdy ma sto owiec,
a zgubi jedną z nich,
nie zostawia dziewięćdziesięciu dziewięciu na pustyni
i nie idzie za zgubioną, aż ją znajdzie?

A gdy ją znajdzie,
bierze z radością na ramiona i wraca do domu;
sprasza przyjaciółi sąsiadów i mówi im:
«Cieszcie się ze mną, bo znalazłem owcę, która mi zginęła».

Powiadam wam: Tak samo w niebie większa będzie radość z jednego
grzesznika, który się nawraca,
niż z dziewięćdziesięciu dziewięciu sprawiedliwych, którzy nie
potrzebują nawrócenia.

Albo

która kobieta, gdy ma dziesięć drachm,
a zgubi jedną drachmę,
nie zapala światła, nie wymiata domu
i nie szuka starannie, aż ją znajdzie?

A gdy ją znajdzie,
sprasza przyjaciółki i sąsiadki i mówi:
«Cieszcie się ze mną, bo znalazłam drachmę, którą zgubiłam».

Powiadam wam: Tak samo w niebie większa będzie radość z jednego
grzesznika, który się nawraca.

Niektórzy sądzą, że po to, by podkreślić najważniejsze słowa nauki. L.A. Schökel tłumaczy, że posługiwanie się paralelizmem jest odzwierciedleniem nie tylko mentalności semickiej, ale także sposobu postrzegania świata typowego dla tamtej kultury. My obserwujemy świat i robimy syntezę. Izraelici zatrzymywali się na konkrecie każdej sytuacji. Odbierali rzeczywistość jako konkretne sytuacje, a nie jako ogólną syntezę. Z kolei R. Meynet zwraca uwagę na dwie zasady czytania paralelizmu. Po pierwsze, w układzie równoległym identyczne jest nie tylko ułożenie tekstu, ale i same sytuacje. Innymi słowy, w jednym i drugim przypadku — niezależnie od różnic — smutek bohaterów wynikający ze zgubienia czegoś jest taki sam i — analogicznie — radość z odnalezienia rzeczy jest również identyczna. Z kolei druga zasada mówi, że w paralelizmie dużą rolę odgrywają różnice, które tworzą kontrasty.

Czyli tu mężczyzna i kobieta.

Tak. Gdy semita mówi mężczyzna i kobieta, to znaczy, że sytuacja odnosi się do wszystkich ludzi. Przypowieść ma charakter uniwersalny. Ale jest jeszcze jedna różnica.

Chodzi o miejsce? Owca gubi się na pustyni, a drachma w domu.

No właśnie. Owca jest daleko — trzeba iść i szukać jej daleko poza domem. Z kolei drachma cały czas jest w domu. Jest, ale przecież tak, jakby jej nie było... Obydwa zagubienia, że tak powiem, w myśl pierwszej zasady czytania paralelizmu, są przyczyną takiego samego smutku.