Bohaterowie mimo woli

2. Kontekst Ewangelii Mt 2,13-18

Ewangelia tego wspomnienia to jedno z kilku opowiadań pierwszej części Ewangelii Mateusza, w którym przedstawia on, jak od początku w życiu Jezusa wypełniały się proroctwa Starego Testamentu. Na to wypełnianie się  w życiu Jezusa proroctw Ewangelista będzie zresztą wskazywał częściej. Scena opowiedziana w czytanym we wspomnienie Młodzianków fragmencie rozgrywa się tuż po wyjeździe mędrców ze wchodu. To oni,  w dobrej wierze rozpytując w Jerozolimie o nowonarodzonego króla Żydów, wzbudzili niepokój w chorobliwie zazdrosnym o swoją władzę Herodzie. Pierwszą część tej Ewangelii czyta się także w Niedzielę Świętej Rodziny roku A.

Gdy Mędrcy odjechali, oto anioł Pański ukazał się Józefowi we śnie i rzekł: „Wstań, weź Dziecię i Jego Matkę i uchodź do Egiptu; pozostań tam, aż ci powiem; bo Herod będzie szukał Dziecięcia, aby Je zgładzić”.

On wstał, wziął w nocy Dziecię i Jego Matkę i udał się do Egiptu; tam pozostał aż do śmierci Heroda. Tak miało się spełnić słowo, które Pan powiedział przez Proroka: „Z Egiptu wezwałem Syna mego”.

Wtedy Herod widząc, że go Mędrcy zawiedli, wpadł w straszny gniew. Posłał oprawców do Betlejem i całej okolicy i kazał pozabijać wszystkich chłopców w wieku do lat dwóch, stosownie do czasu, o którym się dowiedział od Mędrców.

Wtedy spełniły się słowa proroka Jeremiasza: „Krzyk usłyszano w Rama, płacz i jęk wielki. Rachel opłakuje swe dzieci i nie chce utulić się w żalu, bo ich już nie ma”.

3. Warto zauważyć

• Bóg zrealizuje swoje plany nawet jeśli człowiek chciałby je przekreślić. Zawsze znajdzie drogę na ich realizację.
   
• Charakterystyczne, że Józef nie dyskutuje z Panem Bogiem. Gdy we śnie ukazuje mu się Anioł, jeszcze  w nocy wyrusza w drogę do Egiptu. I to Józefowe posłuszeństwo Bogu ratuje małemu Jezusowi życie.
   
• Cytat z Ozeasza, który przytacza tu św. Mateusz nie jest zapowiedzią Mesjasza. To stwierdzenie, że Izrael został wyprowadzony z Egiptu. W kontekście tamtej wypowiedzi jest mowa o niewdzięczności narodu, który zapominając o swoim Dobrodzieju zaczął czcić bożki. Dla Mateusza to jednak ważna analogia: jak prześladowany przez braci Józef w cudowny sposób w Egipcie doszedł do wielkiego znaczenia i uratował całą rodzinę od klęski głodu, a potem jego potomkowie wrócili do Ziemi Obiecanej, tak też jest z Jezusem: też w Egipcie znalazł schronienie i z Egiptu przybył do Ziemi obiecanej. To dość częste myślenie autorów biblijnych według schematu: zapowiedź – realizacja. W ten sposób Ewa, matka wszystkich żyjących, staje się figurą (typem) Maryi, która dając życie Jezusowi daje życie narodzonym z Ducha. Podobnie Mojżesz – Prawodawca jest typem Chrystusa, bo jeden daje Stare Prawo, drugi Nowe. Typem Jezusa jest też Jozue; jak on wprowadza Izraela do Ziemi obiecanej, tak też Jezus wprowadza wierzących w Niego do Nowej Ziemi Obiecanej, do nieba. W ten sposób też ojcowie Kościoła zobaczą np. w  Arce Przymierza – znak obecności Boga w Izraelu – figurę Eucharystii, w której dziś Jezus jest obecny w swoim ludzie.
   
• Wydarzenie może wydawać się nieprawdopodobne. Jak małe dziecko mogło zagrażać staremu królowi? Nawet jeśli, to dopiero za jakiś czas. Tymczasem realia historyczne pokazują, że to całkiem prawdopodobna historia. Herod był chorobliwie zazdrosny o swoją władzę i straszliwie bał się spisków. Nie wahał się mordować nawet swoich najbliższych, których podejrzewał o coś takiego. Nic dziwnego, że w scenie przybycia mędrców, gdy ci pytają Heroda o nowonarodzonego króla  Mateusz napisał:  „Skoro to usłyszał król Herod, przeraził się, a z nim cała Jerozolima”. Król sam przerażony popełniał straszliwe zbrodnie. Mieszkańcy Jerozolimy już wiedzieli, że jeśli ich władca usłyszał taką wieść, to jest czego się bać.
   
• Cytat o Racheli to fragment z Jeremiasza. Tam płacz dotyczy skargi na los potomków Racheli; dokładniej potomków jej synów, Józefa i Beniamina. Czyli – upraszczając – do mieszkańców Izraela, północnej części dawnego państwa Dawida i Salomona. Południowa część z Jerozolimą nazywana była Judą (w czasach rzymskich Judeą). Czemu w takim razie Mateusz odnosi to proroctwo do leżącego w Judzie Betlejem? Ano w Betlejem pochowano Rachelę, która zmarła tam rodząc Beniamina. Dość karkołomna to więc analogia, ale...