Eucharystia pierwszego Kościoła

W drodze do Rzymu

Kolejne miejsce w Dziejach Apostolskich, które może być przekazem celebracji Eucharystii, obecne jest w relacji podróży Pawła na Maltę. Po więzieniu w Cezarei Nadmorskiej Apostoł Narodów, odwoławszy się do cezara, jest w drodze do Rzymu, gdzie miał zostać osądzony. Uczestnikiem tej drogi i świadkiem wydarzeń jest sam św. Łukasz. Przekazuje on, iż kiedy zaczynało świtać, Paweł zachęcał wszystkich do posiłku: „Dzisiaj już czternasty dzień trwacie w oczekiwaniu, o głodzie i bez żadnego posiłku. Dlatego proszę was, abyście się posilili; bo to przyczyni się do waszego ocalenia; nikomu bowiem z was włos z głowy nie spadnie”. Po tych słowach wziął chleb, złożył Bogu dziękczynienie na oczach wszystkich i ułamawszy zaczął Jeść. Wtedy wszyscy nabrali otuchy i posilili się. A było nas wszystkich na okręcie dwustu siedemdziesięciu sześciu, Kiedy się najedli, ulżyli okrętowi, wyrzucając zboże do morza” (Dz 27,33-38).

Dla większość komentatorów w opisie Łukasza należy widzieć wspomnienie zwyczajnego posiłku[34]. Głodny Paweł zasiada do posiłku i zachęca do tego współpasażerów. Apostoł postępuje zgodnie z żydowskimi zwyczajami: posiłek poprzedza modlitwą. Wskazują oni, iż w Łukaszowym przekazie Paweł zachęcając innych do posiłku, wzmacnia tę zachętę własnym przykładem, jedząc na oczach wszystkich. Patrząc w ten sposób na przekaz Dziejów Apostolskich komentatorzy uznają jednak, iż Łukasz opisuje zachowanie Pawła wyrażeniami ściśle przypominającymi ustanowienie Eucharystii (Łk 22,19). W ten sposób pragnie zwrócić uwagę na uzdrawiający skutek przykładu Pawła, natomiast nie twierdzi, że Paweł naprawdę celebrował Eucharystię. Podkreślają oni, iż towarzyszami Pawła i uczestnikami tego posiłku była większość niechrześcijan, którzy oczekiwali na uderzenie burzy[35].

Być może jednak, jak chcą inni, w przekazie św. Łukasza można widzieć odniesienie do Eucharystii. Wskazują, iż być może w przypadku Pawła chodzi o Eucharystię, a w przypadku pozostałych pasażerów rejsu – o zwykły posiłek. Wskazują oni, iż Autor Dziejów używa sformułowań typowych dla zapowiedzi Eucharystii (rozmnożenia chleba), dla relacji o ustanowieniu sakramentu oraz relacji o uczniach wędrujących do Emaus: „wziąć chleb”, „czynić dzięki”, „łamać”, „jeść” (Łk 9,16; 22,19; 24,30). Zauważają jednak, iż nie pojawia się czasownik „podać” („uczniom” w Łk 9,16; „im” w Łk 22,19), co jest różnicą i może sugerować różnicę istniejącą pomiędzy posiłkiem Pawła a posiłkiem jego towarzyszy. Są również i takie głosy, które wskazują, iż podobnie jak w przekazie o uczniach spieszących do Emaus, tak i tu chodzi o zwykły posiłek, jednak Łukasz pragnie opisać go w taki sposób, aby nasuwał myśl o Eucharystii. Takie rozwiązanie wydaje się potwierdzać obecny w tekście termin „zbawienie”, który w tym wypadku oznacza ocalenie fizyczne, ale odsyła do kontekstu religijnego[36].