Golgota

Jezus przychodzi na Golgotę

Od razu po przybyciu na miejsce pluton egzekucyjny ułożył na ziemi trzech skazańców i przygwoździł każdego do jego patibulum. Jezusa tak samo, jak dwu pozostałych^[4].
Zgodnie z przepisami, przy każdym był również napis (titulus). Umieszczono go i przybito „nad głową" Jezusa (Mt 27,37). „Ani Mateusz, ani Łukasz nie byli obecni przy krzyżowaniu Jezu­sa. Nie był tam również Marek, ten jednak przekazał wspomnie­nia pochodzące od świadków naocznych. Nie ma wątpliwości, że wzmianka o tym napisie (Mk 15,26) pochodzi od bezpośrednich świadków, i razem z J.A. Fitzmyerem można powiedzieć, że «inskrypcja ta jest, o ile nam wiadomo, jedyną rzeczą, którą o Jezusie napisano za Jego życia»... (wbrew sceptycyzmowi R. Bultmanna i E. Linnemanna): traktowanie tej informacji jako pochodnej pytania Piłata w Mk 15,2, co sugeruje ostatni z tych autorów, jest w rzeczywistości odwracaniem kolejności rzeczy).
Jako oficjalna (inskrypcja ta), nie mogła też być wynalezio­na przez chrześcijan; tytuł «Król żydowski» [...] nie występował w teologii Kościoła pierwotnego" (S. Legasse).
Trzej synoptycy podają tu szczegóły, zaczerpnięte później od bezpośrednich świadków sceny:
„Gdy przyszli na miejsce zwane Golgotą, to znaczy Miejscem Czaszki, dali Mu pić wino zaprawione goryczą. Skosztował, ale nie chciał pić. Gdy Go ukrzyżowali, rozdzielili między siebie Jego sza­ty, rzucając o nie losy. I siedząc tam, pilnowali Go" (Mt 27,33-35).
„Tam dawali Mu -wino zaprawione mirrą, lecz On nie przyjął. Ukrzyżowali Go i rozdzielili między siebie Jego szaty, rzucając o nie losy, co który miał zabrać" (Mk 15,23-24).
„Gdy przyszli na miejsce zwane Czaszką, ukrzyżowali tam Jego i złoczyńców, jednego po prawej, drugiego po lewej Jego stronie [...] A oni rozdzielili między siebie Jego szaty, rzucając losy" (Łk 23,33-34).
Czwarty ewangelista, Jan, sam był naocznym świadkiem:
„Żołnierze zaś, gdy ukrzyżowali Jezusa, wzięli Jego szaty i po­dzielili na cztery części, dla każdego żołnierza jedna część; wzięli także tunikę. Tunika zaś nie była szyta, ale cała tkana od góry do dołu. Mówili więc między sobą: «Nie rozdzierajmy jej, ale rzuć­my o nią losy, do kogo ma należeć». Tak miały się wypełnić słowa Pisma: «Podzielili między siebie szaty moje, a o moją suknię rzu­cili losy». To właśnie uczynili żołnierze" (J 19,23-24).
Jak podają dwaj ewangeliści, zgodnie z obowiązującym zwy­czajem żydowskim żołnierze dali Jezusowi napój, który miał łago­dzić ból. Praktyka ta była sprzeczna z przepisami prawa rzymskie­go dotyczącymi wykonywania wyroków śmierci. W sprzeczności tej egzegeza pozytywistyczna dopatrywała się dowodu nieautentyczności wzmianki o podaniu napoju. Jest to oznaka nadmiernej nieufności do świadków. Ponieważ wiemy, że napój ten poświad­cza Talmud, a tolerowanie lokalnych zwyczajów przez Rzymian potwierdza Józef Flawiusz, bardziej logiczne byłoby nieodrzucanie tego opisu Ewangelii. (Nie musimy w tym „winie" widzieć szczególnej życzliwości mieszkańców miasta dla Jezusa; zwyczaj dotyczył wszystkich skazańców).
Rozdzielenie szat między żołnierzy plutonu (albo przynajmniej pomocników kata) to rzymski zwyczaj, którego istnienie potwier­dzają źródła historyczne. Według przepisów prawa wszystko, co skazaniec miał na sobie w momencie egzekucji, było zabierane jako spolia („łupy").
Co do rzucania losów o tunikę, sprawa jest dyskusyjna. Skrajna egzegeza mówi, że tak samo jak w przypadku napoju mamy tu do czynienia z fikcją literacką. Na poparcie tego przytacza się dwa argumenty: Jan cytuje Psalm 22 (21), co wskazywałoby na jego in­tencje alegoryczne. Poza tym mówi on o „tunice nie szytej" - zbyteczny szczegół, zdradzający przesadną gorliwość o udowadnianie wszystkiego.

--------------------------------------

[4] Pogląd, zgodnie z którym dwóch „łotrów" nie przybito gwoździami, lecz tylko przywiązano do krzyża, nie ma podstaw historycznych.