Biblijne podstawy nauki o stanie pośrednim (czyśćcu)

5. Dzieło spłonie (w. 15), ale od ognia, który nie karze, lecz próbuje (w. 15), a zatem jest mowa o utracie tylko nagrody dodatkowej za pracę apostolską, podczas gdy zasadnicze ocalenie duszy jest zapewnione (C. Spicq). To rozwiązanie wprowadza pojęcie dodatkowej nagrody, nigdzie w Nowym Testamencie niepotwierdzone, a nadto nie liczy się z mocnym przeciwstawieniem: lecz tak jakby przez ogień.

6. Słowa te podają zaczątkową, jeszcze nie w pełni rozwiniętą doktrynę Nowego Testamentu o eschatycznym oczyszczeniu, która stanowi dostateczny fundament objawienia biblijnego dla później określonej nauki katolickiej o czyśćcu (z protestantów: E. Stauffer, z katolików: F. Prat, E. Osty, J. Michl, P. Kugelmann).

Ostatnie stanowisko, stosunkowo najlepiej uzasadnione i najpowszechniej przyjmowane, ma za sobą następujące argumenty, które są oparte na egzegezie trzech elementów tego zdania: dzień, ogień oraz zbawiony.
Dzień (ή ήμέρα – he hemera z rodzajnikiem!) jest z pewnością dniem Pańskim, czyli Chrystusa, a więc paruzją, z jej elementem składowym sądu (por. cz. I, s. 36-38). Na to wskazują nagromadzone w w. 13 znamienne terminy eschatologiczne: φανερόν (faneron), δηλώσει (delosej), άποκαλύπτεται (apokalyptetaj). Zestawione z ogniem nie pozostawiają wątpliwości, że chodzi o tę samą chwilę, kiedy to przyjdzie Pan, który rozjaśni to, co w ciemnościach ukryte, i ujawni zamiary serc (1 Kor 4, 5), kiedy wszyscy (...) musimy stanąć przed trybunałem Chrystusa, aby każdy otrzymał zapłatę za uczynki dokonane w ciele, złe lub dobre (2 Kor 5, 10), gdy z nieba objawi się Pan Jezus z aniołami swojej potęgi w płomieniach ognia, wymierzając karę tym,którzy Boga nie uznają i nie są posłuszni Ewangelii Pana naszego Jezusa Chrystusa (2 Tes 1,7-9)^[30].
Ogień ma w niniejszym kontekście wszystkie cechy stałego elementu paruzji z nieodłącznym od niej sądem. Ryzykowne jest interpretowanie zwrotu jakby przez ogień jako przysłowia, gdyż dotąd na to przykładu nie znaleziono. Z drugiej strony zestawienie przysłówkowe ουτως ως (hutos hos) dzięki drugiemu elemntowi wprowadza z pewnością przenośne znaczenie terminu ogień (C. K. Barrett). Parafrazując więc, otrzymujemy sens: zniszczenie dzieła życia pociąga za sobą przeżycie bolesnej klęski, przez co - narzędziowo lub w ramach metafory w sensie lokalnym - dochodzi się do zbawienia^[31].
Sam wprawdzie ocaleje, lecz tak jakby przez ogień, z użyciem ważkiego terminu: σωθήσεται (sothesetaj), wymaga interpretacji adekwatnej, jaką nie jest proste ocalenie z ognia. Trzeba więc zasadnie połączyć ogień sądu ze zbawieniem, by wyjść poza zwykłą ucieczkę z ognia pożaru. Mówiąc współcześnie, chodzi o taki test ognia (C. Spicq), który niszczy wprawdzie dzieło, lecz ocala osobę. Apostoł miał wzór takiego testu u proroka Malachiasza: przetapianie i oczyszczanie synów Lewiego, którego miał dokonać Anioł Przymierza, czyli Mesjasz w funkcji Sędziego, jak ogień złotnika i jak ług farbiarzy (Ml 3, 2). Apostoł zdaje się tu streszczać do minimum to, co Prorok wieści obrazowo i obszernie. Ta zależność literacka Pawła od Malachiasza da się wykazać w następującym zestawie słów identycznych lub bardzo podobnych:

1 Kor 3	Ml 3 (LXX)
12. χρυσιον (chrysion), αργύιον (argyrion)	19. tak samo
13. η ημέρα (he hemera)	2. 19. 21. tak samo
14. μένει (menej)	2. υπομένει (hypomenej)
15. ως δια πυρός (hos dia pyros)	2. ως πυρ (hos pyr)
16. ναός (naos)	1. tak samo

Wyżej podane analogie są czysto werbalne.
Ważniejsze zaś od nich są elementy treściowe, wyrażone innymi rozmaitymi terminami, ale treściowo analogiczne. I takim jest np. element sprawiedliwej nagrody: w 1 Kor 3, 14 dobry pracownik otrzyma zapłatę, a Prorok zapowiada, że wzejdzie Słońce sprawiedliwości (Ml 3, 20). Typ i antytyp stają się wyraźne, jeśli się przyjmie tu i tam Sprawiedliwego Sędziego Mesjasza, który oczyści synów Lewiego, a ci są typem niedoskonałych pracowników Ewangelii.