Kuszenie Jezusa na pustyni

A na czym polega sama pokusa?

Na tym, by się przełamać, by narazić się na niebezpieczeństwo, wystawiając tym samym Pana Boga na próbę. Jeśli jesteś Synem Bożym... przełam swój strach, zaryzykuj! Wiesz przecież, że i tak nic ci nie grozi... Jesteś Synem Boga!

Pokusa adrenaliny?

No... A przy tym ryzykowanie życia na zasadzie: a może się uda... Bóg obroni... To jest właśnie kuszenie Boga. Zresztą, taki właśnie zwrot - kuszenie Boga - spotykamy w tym wersecie w staropolskim tłumaczeniu Biblii Jakuba Wujka. Ale Jezus nie kusi Ojca. Po raz drugi cytuje Księgę Powtórzonego Prawa: Nie będziecie wystawiali na próbę Pana, Boga waszego, jak wystawialiście Go na próbę w Massa (Pwt 6,16), a tym samym ucina dialog z szatanem. Ten cytat, podobnie jak poprzedni, ma szerszy kontekst i odsyła czytelnika Ewangelii do historii Izraela, a konkretnie do wędrówki przez pustynię.

A możesz przypomnieć, co takiego wydarzyło się w Massa?

W Lb 20,2-13 czytamy o tym, jak Izraelici stracili ufność i szemrali przeciw Mojżeszowi i Aaronowi: Lepiej by było, gdybyśmy zginęli, jak i bracia nasi, przed Panem. Czemuście wyprowadzili zgromadzenie Pana na pustynię, byśmy tu razem z naszym bydłem zginęli? (Lb 20,3-4). Ludzie nie mieli co jeść, odczuwali głód. Niewątpliwie byli w trudnym położeniu, ale czy to usprawiedliwia ich postawę? Wcześniej na własne oczy widzieli cuda, jakich Bóg dla nich dokonał, a tu prowokują Go do działania, narzekając i obwiniając Mojżesza. Bóg oczywiście dał im jeść, ale wypomniał im przy tym ich brak wiary. Zresztą, potem spotkała ich kara: Ponieważ Mi nie uwierzyliście i nie objawiliście mojej świętości wobec Izraelitów, dlatego wy nie wprowadzicie tego ludu do kraju, który im daję (Lb 20,12). Jezus jest na pustyni, odczuwa głód, ale nie kusi Boga.

„Jeszcze raz wziął Go diabeł na bardzo wysoką górę, pokazał Mu wszystkie królestwa świata oraz ich przepych i rzekł do Niego: «Dam Ci to wszystko, jeśli upadniesz i oddasz mi pokłon»” (Mt 4,9-10). Trzecia próba - licząc według kolejności zaproponowanej przez Mateusza - to pokusa władzy.

Wszyscy odczuwamy czasem takie pragnienia: władza, bogactwo, być ważnym w czyichś oczach, być dla kogoś autorytetem, móc o czymś decydować... Tu mamy konkretny przykład: Jezus z wysokiej góry widzi wszystkie królestwa świata. Typowa ludzka pokusa... Święty Paweł w Liście do Koryntian mówi o niewiernych, których umysły zaślepił bóg tego świata (por. 2Kor 4,4). Ciekawe, że w Ewangelii Jana diabeł jest nazywany bardzo podobnie: władca tego świata (por. J 12,31; 14,30; 16,11). W scenę kuszenia wpisany jest więc nieprawdopodobny paradoks: Król Królów (por. Ap 19,16) staje przed władcą tego świata, a ten - o ironio! - proponuje Mu, że może podzielić się z nim swoją władzą. Stawia jednak jeden warunek. Mówi: chcesz mieć władzę nad światem? To oddaj mi pokłon! Według mnie ważniejszy niż sama pokusa jest ten warunek: oddanie pokłonu diabłu.

Dlaczego?

Bo tu diabeł uderza w samą relację Jezusa z Bogiem i chce ją zniszczyć. Pokłon jest symbolem religijnego uznania, czci... Pokłon oddany diabłu zniszczyłby relację Jezusa z Ojcem. Do tego problemu jeszcze wrócimy.

Jezus znów odpowiada, cytując Pismo: „Będziesz się bał Pana, Boga swego, będziesz Mu służył i na Jego imię będziesz przysięgał” (Pwt 6,13).

I tym samym po raz kolejny nawiązuje do opowiadania o próbach, jakich Izrael doświadczył na pustyni. Przypominasz sobie, że Izraelici, zwątpiwszy w Boga i nie mając nadziei na powrót Mojżesza z góry Synaj, zrobili sobie złotego cielca i jemu oddawali pokłon (por. Wj 32,1-10). To zresztą doprowadziło Mojżesza do skrajnej złości. Podsumowując, trzy pokusy Jezusa są literackim nawiązaniem do prób Izraela na pustyni. Jezus jest uczestnikiem tej samej historii - naprawdę stał się człowiekiem, naprawdę dzielił z nami nasz los. Historia Jego przodków jest Jego historią.